Κωνσταντίνος Χολέβας
Πολιτικός Επιστήμων
Την Κυριακή 27 Μαρτίου επρόκειτο να προβληθεί από την ΕΤ-1 μία επανάληψη της εκπομπής ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ, η οποία αναφερόταν στον ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας κατά την Τουρκοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση.
Η εκπομπή αυτή θα απαντούσε κατά κάποιο τρόπο σε όσα προπαγανδιστικά και αντιεκκλησιαστικά ελέχθησαν τον τελευταίο καιρό από ιδιωτικούς και κρατικούς τηλεοπτικούς σταθμούς για την ίδια ιστορική περίοδο.
Ξαφνικά, τρεις ημέρες πριν από την προβολή της εκπομπής, η διοίκηση της ΕΡΤ αποφάσισε να διακόψει οριστικά και αμετάκλητα την προβολή της δημοφιλούς εκπομπής ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ. Φαίνεται ότι το ελληνορθόδοξο πνεύμα του 1821 ενοχλεί.
Η εκσυγχρονιστική αντίληψη περί δημοκρατίας ορίζει ότι στην τηλεόραση μπορούν να μιλούν απεριόριστα οι εθνοαποδομητές και όσοι κατηγορούν ατεκμηρίωτα την Εκκλησία, ενώ περικόπτονται και εμποδίζονται όσες φωνές έχουν να προσκομίσουν σοβαρές αποδείξεις για τον εθνικό, κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο του Ορθοδόξου κλήρου.
Η εκπομπή ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ επί 19 συναπτά έτη κοσμούσε το πρόγραμμα της ΕΤ-1 και είχε πολυάριθμο και φανατικό ακροατήριο. Οι τηλεθεατές που την έβλεπαν δεν ήσαν μόνο άνθρωποι εκκλησιαζόμενοι, αλλά γενικότερα Έλληνες και Ελληνίδες που ήθελαν να ακούσουν μία ήρεμη συζήτηση με επιχειρήματα, χωρίς κραυγές και διαπληκτισμούς.
Ο παρουσιαστής Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος επέλεγε θέματα όχι μόνον θεολογικά, αλλά και ιστορικά, εκπαιδευτικά κοινωνικά, οικογενειακά και άλλα ευρυτέρου ενδιαφέροντος. Εμφανίσθηκαν γνωστές προσωπικότητες του πνεύματος και της τέχνης, ακούσθηκαν ήρεμες φωνές που προτείνουν λύσεις για καυτά θέματα της εποχής, προβλήθηκαν συμβουλές για βελτίωση των ανθρωπίνων και οικογενειακών σχέσεων, παρουσιάσθηκαν η ιστορία και τα προβλήματα του εκτός Ελλάδος Ελληνισμού, δόθηκαν με τρόπο επιστημονικό- αλλά και κατανοητό- ερμηνείες σε ερωτήματα που αναφέρονται στην Πίστη, στην εκκλησιαστική ζωή, στις αγωνίες των νέων και των γονιών, στην κρίση της κοινωνίας μας. Η διακοπή μιας τέτοιας εκπομπής οπωσδήποτε αφήνει ένα μεγάλο κενό.
Δεν μπορώ να κατανοήσω την λογική των διοικούντων την ΕΡΤ που έλαβαν την απόφαση για οριστική διακοπή της εκπομπής. Δεν θα υπάρχει πλέον ούτε μία εκπομπή στη δημόσια τηλεόραση για να προβάλλει τον λόγο της Ορθοδοξίας στα παλαιά και νέα προβλήματα που παρουσιάζονται.
Και όμως οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί αποτελούν την πλειοψηφία σ’ αυτόν τον τόπο, φορολογούνται και με τον οβολό τους στηρίζουν τη λειτουργία της ΕΡΤ. Αυτούς δεν τους υπολογίζει η διοίκηση της ΕΡΤ; Ή μήπως υπήρχε μεγάλο κόστος; Εξ όσων γνωρίζω από τον Σεπτέμβριο του 2010 παίζονταν επαναλήψεις τη εκπομπής, άρα το κόστος ήταν μηδενικό.
Στη Γαλλία όπου επικρατεί μία ακραία μορφή χωρισμού του κράτους από κάθε μορφή Εκκλησίας και θρησκευτικής κοινότητας η δημόσια ραδιοτηλεόραση έχει εκπομπές θρησκευτικού περιεχομένου.
Η εκπομπή όμως αυτή δεν ήταν μία κλασική «θρησκευτική» εκπομπή. Άνοιξε τα φτερά της και φρόντισε να διευρύνει τη θεματολογία της ώστε αν αποτελεί μία χαρακτηριστική «ποιοτική» εκπομπή που κάθε σοβαρή τηλεόραση θα ήθελε. Η σημαντική –για κρατικό κανάλι- τηλεθέαση της εκπομπής ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ φαίνεται και από το γεγονός ότι στη μέση διεκόπτετο για διαφημίσεις. Όπως ξέρουμε όλοι ο διαφημιζόμενος δεν επιλέγει εκπομπές με χαμηλή τηλεθέαση.
Η απόφαση αυτή της ΕΡΤ έρχεται σε ακατάλληλη στιγμή.
Όταν υπάρχει οικονομική, πνευματική και ηθική κρίση στη χώρα μας είναι απαραίτητο να δίνουμε στο λαό μας πνευματικά εφόδια και ηθική ανάταση. Από πού θα αντλήσει αισιοδοξία αν δεν ακούει τον λόγο της Ορθοδοξίας για τα μείζονα ζητήματα που τον απασχολούν; Πού θα βρει αποκούμπι και στήριγμα στη μάχη της καθημερινότητας;
Θα μου πείτε ότι όποιος θέλει μπορεί να εκκλησιάζεται στους ναούς και να επικοινωνεί με τους ιερείς. Ναι, αλλά στην εποχή της τηλεοπτικής παντοδυναμίας, είναι έλλειμμα για τη δημοκρατία μας να αποκλείεται η φωνή της Ορθοδοξίας, η οποία ακουγόταν με τρόπο ήπιο από τη δημόσια τηλεόραση.
Εξ άλλου πρέπει να προσέξουμε και την πρόσφατη λίαν ενδιαφέρουσα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της 18.3.2011. Η απόφαση αυτή έρχεται να δικαιώσει την Ιταλία, η οποία έχει νομοθετήσει υπέρ της παρουσίας του Εσταυρωμένου στα σχολεία. Έτσι ανατρέπεται προηγούμενη απόφαση 7 δικαστών που είχαν αρχικά καταδικάσει την Ιταλία.
Η ετυμηγορία αυτή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δίνει το δικαίωμα σε κάθε χώρα να αποφασίζει μόνη της ποια είναι η πολιτιστική ταυτότητα και πώς θα την προβάλει μέσα από την παιδεία και άλλα μέσα κοινωνικοποιήσεως. Το Δικαστήριο λέει ότι ο Χριστιανισμός είναι η επικρατούσα θρησκεία στην Ιταλία και είναι λογικό να επηρεάζει την εκπαίδευση.
Επίσης η απόφαση τονίζει ότι πέραν του θρησκευτικού του ρόλου ο Εσταυρωμένος είναι θεμελιώδες συστατικό του πολιτισμού και της ταυτότητας της Ιταλίας. Άρα μπορεί να υπάρχει σε κάθε σχολική αίθουσα έστω και αν κάποιοι μαθητές είναι αλλόθρησκοι ή άθεοι.
Με αυτή τη λογική και η ταυτότητα του λαού μας είναι βαθύτατα επηρεασμένη από την Ορθόδοξη Πίστη και παράδοση. Όπως έλεγε ο Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαριέρ «για τον Έλληνα η Ορθοδοξία είναι το σπίτι του». Και ο αείμνηστος Βρετανός Βυζαντινολόγος Στήβεν Ράνσιμαν υπογράμμιζε ότι «ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας της Ορθοδοξίας».
Είναι, λοιπόν, δίκαιο να διακόπτεται από την κρατική τηλεόραση μία εκπομπή βασισμένη στην ελληνορθόδοξη παράδοση; Θέλω να πιστεύω ότι η διοίκηση της ΕΡΤ έχει το σθένος να αναθεωρήσει τη λανθασμένη απόφασή της.