Η Σοβιετική Κοινωνία, αυτό δεν πρέπει να ξεχνιέται, προήλθε από την πολύ καθυστερημένη κατάσταση της παλιάς Ρωσίας, με τους τεράστιους φυσικούς της πόρους, αλλά που μόλις την είχε αγγίξει η βιομηχανία.
Αυτό που δέσποζε καταλυτικά ήταν η αγροτική της οικονομία, τεμαχισμένη σε 25 εκατομμύρια (!) αγροτικές επιχειρήσεις.
Το νέο σοβιετικό κράτος με τους μπολσεβίκους επικεφαλής βρέθηκαν μπροστά σε αυτήν την κατάσταση.
Φυσικά δεν υπήρχε στα μυαλά κανενός, τότε, να μιλήσει για σοσιαλιστική κοινωνία ή την άμεση οικοδόμηση μιας άρτιας σοσιαλιστικής Οικονομίας.
Η ηγεσία των μπολσεβίκων, όπως και οι μαρξιστές της εποχής, είχαν καθαρούς τους όρους οικοδόμησης μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας:
α). Επικράτηση του μεγάλου βιομηχανικού εργοστασίου απέναντι στο μικρό και της βιομηχανίας απέναντι στη γεωργία.
β). Υψηλό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.
γ). Ένα ανάλογο υψηλό βαθμό τεχνικής και πολιτιστικής στάθμης των εργατών.
δ). Τέλος μια επικράτηση της σοσιαλιστικής επανάστασης στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες.
Οι όροι αυτοί δεν υπήρχαν, ιδιαίτερα στην καθυστερημένη Ρωσία…
Την εποχή εκείνη οι ηγέτες του μπολσεβικισμού δεν έβλεπαν τη νίκη της Επανάστασής τους παρά μόνο σαν ένα κρίκο στην αλυσίδα των διεθνών Επαναστάσεων, ιδιαίτερα των Επαναστάσεων στις ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες και κυρίως της Γερμανίας.
Το 1920 ο Λένιν έλεγε:
«Όταν πριν τρία χρόνια διερωτηθήκαμε ποια ήταν τα καθήκοντα και οι προϋποθέσεις της νίκης της προλεταριακής επανάστασης στη Ρωσία, πάντοτε λέγαμε καθαρά ότι η νίκη αυτή δεν θα μπορούσε να είναι διαρκής αν δεν θα την στήριζε η προλεταριακή επανάσταση στη Δύση και ότι για να μπορέσει να εκτιμήσει κανείς καλά την επανάστασή μας, θα έπρεπε να τοποθετείται αποκλειστικά σε διεθνιστική σκοπιά. Για να είναι η νίκη μας παντοτινή, πρέπει να θριαμβεύσει η προλεταριακή επανάσταση σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες, ή τουλάχιστον σε πολλές από τις σημαντικότερες από καπιταλιστικές χώρες. Έπειτα από σφοδρότατο και πεισματικό αγώνα τριών χρόνων, βλέπουμε σε ποιο βαθμό οι προβλέψεις μας δεν δικαιώθηκαν, και σε ποιο βαθμό αντίθετα έχουν δικαιωθεί…»
Η καθυστέρηση και κατόπιν η ήττα της διεθνούς επανάστασης έθεσαν του μπολσεβίκους μπροστά σε μια πληθώρα νέων προβλημάτων που δεν τα είχε επεξεργαστεί η κλασσική μαρξιστική οικονομία.
Η ηγεσία των μπολσεβίκων έδωσε σε αυτά τα προβλήματα διαφορετικές απαντήσεις, συχνά αντιφατικές, οι οποίες καθοριζόντουσαν από τους συσχετισμούς των ταξικών δυνάμεων διεθνώς και εντός της χώρας.
Συνοπτικό ιστορικό των κυβερνητικών οικονομικών μέτρων
Το πρόγραμμα της πρώτης μπολσεβίκικης κυβέρνησης δεν πρόβλεπε την άμεση απαλλοτρίωση όλων των καπιταλιστών. Δεν είχε ως στόχο παρά την καθολική εγκατάσταση του εργατικού ελέγχου στην παραγωγή.
Πρόβλεπε συγκεκριμένα:
α) Την εθνικοποίηση των τραπεζών αφού πρώτα θα είχαν ενωθεί σε μια ενιαία εθνική τράπεζα.
β). Την προοδευτική εθνικοποίηση των κυριότερων μονοπωλιακών τομέων της οικονομίας.
γ). Την ΜΗ αναγνώριση χρεών προς το εξωτερικό, όπως και την εθνικοποίηση του εδάφους, του υπεδάφους, που θα συνοδεύονταν από ένα μοίρασμα των γαιών ανάμεσα στους χωρικούς.
Και ο πλέον αδαής αντιλαμβάνεται ότι εδώ δεν έχουμε ακόμα ΟΧΙ μόνο σοσιαλισμό, αλλά ούτε μια ουσιαστική ποιοτική ανατροπή του καπιταλισμού.
Ακολουθούν τα χρόνια του γενικευμένου εμφυλίου πολέμου και οι ανοικτές επεμβάσεις των στρατιωτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για να πνίξουν το νεοσύστατο εργατικό κράτος.
Όλα αυτά ανέτρεψαν τα μακροπρόθεσμα σχέδια των μπολσεβίκων και τους ώθησαν στο δρόμο της γοργής μεταβολής της οικονομικής δομής.
Μέσα σε συνθήκες ενός πολιορκημένου φρουρίου οργανώθηκε, σαν άμυνα, ένα οικονομικό σύστημα που ονομάστηκε «πολεμικός κομμουνισμός»: Άμεση εθνικοποίηση των τραπεζών, του χοντρού εμπορίου, ολόκληρης της βιομηχανίας, όλης της ξένης ιδιοκτησίας, η εγκατάσταση κρατικού μονοπωλίου στο εξωτερικό εμπόριο και η σχεδιοποίηση ολόκληρης της οικονομίας.
Ο «πολεμικός κομμουνισμός» όταν ακόμα δεν είχε κατακτηθεί σε ένα σημαντικό βαθμό η βιομηχανική ανάπτυξη δημιούργησε μεγάλα προβλήματα και αδιέξοδα με το κυριότερο: Τη σύγκρουση της πόλης και της υπαίθρου.
Μετά τη νίκη στον εμφύλιο που πέτυχε ο «κόκκινος στρατός» και με δεδομένο την πτώση του επαναστατικού κινήματος στον υπόλοιπο κόσμο, η ηγεσία των μπολσεβίκων έθεσε σαν πρωταρχικό καθήκον για την επιβίωση του καθεστώτος την ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ των παραγωγικών δυνάμεων.
Με βάση αυτό το σκοπό οργανώθηκε μια υποχώρηση σε σχέση με τις ακραίες μορφές κατάργησης κάθε εμπορευματικής παραγωγής που υπήρξαν τα χαρακτηριστικά του «πολεμικού κομμουνισμού».
Μπαίνουμε εδώ στην περίοδο της Νέας Οικονομικής Πολιτικής (Ν.Ε.Π.).
Τα κύρια χαρακτηριστικά της Ν.Ε.Π.:
α). Τις επιτάξεις τις αντικατέστησε ένας φόρος σε είδος, που άφηνε στους αγρότες ένα υπόλοιπο από τα προϊόντα που θα μπορούσαν να τα πουλούν στην αγορά.
β). Αποκαταστάθηκε και η ελευθερία του χοντρικού και λιανικού εμπορίου.
γ). Αποκαταστάθηκαν οι εμπορικές σχέσεις με τους καπιταλιστές.
δ). Προσφέρθηκαν στο ξένο κεφάλαιο παραχωρήσεις μέσα στο σοβιετικό έδαφος για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων.
ε). Η βιοτεχνία και η ιδιωτική μικροβιομηχανία μπόρεσαν να αναπτυχθούν ελεύθερα.
Η Ν.Ε.Π. σημείωσε αναμφισβήτητες επιτυχίες και έτσι η κυβέρνηση άρχισε να χρησιμοποιεί τα διαθέσιμα οικονομικά μέσα για την ανάπτυξη της κρατικοποιημένης βιομηχανίας.
Ωστόσο και η Ν.Ε.Π. δεν μπορούσε επαρκώς να καλύψει τις ανάγκες του αγροτικού τομέα σε βιομηχανικά καταναλωτικά αγαθά και στην απορρόφηση των διαθέσιμων εργατικών χεριών της υπαίθρου.
Η δραματική βιομηχανική καθυστέρηση της Ρωσίας βάραινε σαν εφιάλτης πάνω στους μπολσεβίκους.
Ταυτόχρονα είχε δημιουργηθεί μια ταξική διαφοροποίηση μέσα στον αγροτικό πληθυσμό: Οι κουλάκοι (πλούσιοι χωρικοί) συγκέντρωναν στα χέρια τους ένα μεγάλο μέρος από το αγροτικό υπερπροϊόν που προσφερόταν στην αγορά.
Σε αντάλλαγμα γι αυτό το υπερπροϊόν, που ήταν απαραίτητο για τη διατροφή των πόλεων και για την εξασφάλιση της ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ συσσώρευσης, οι κουλάκοι απαιτούσαν τον επαρκή εφοδιασμό τους με βιομηχανικά προϊόντα. Εφόσον έλειπε, ακόμα, η δυνατότητα ενός τέτοιου εφοδιασμού με ρωσικά προϊόντα, έστεφαν το βλέμμα τους προς την παγκόσμια αγορά…
Ο κίνδυνος πλέον γινόταν μεγάλος γιατί θα συγχώνευε τις μισοκαπιταλιστικές δυνάμεις της ΕΣΣΔ με τις καπιταλιστικές δυνάμεις της Δύσης. Κάτι τέτοιο θα καταργούσε το μονοπώλιο του εξωτερικού εμπορίου και θα ΣΥΝΕΤΡΙΒΕ κάθε δυνατότητα ΓΡΗΓΟΡΗΣ βιομηχανικής ανάπτυξης στη Ρωσία.
Από το 1923 ακόμα, μέσα στο μπολσεβίκικο κόμμα είχε φουντώσει η συζήτηση πάνω στις σχέσεις του κρατικού τομέα (βασικά τη μεγάλη βιομηχανία) με τον ιδιωτικό, αγροτικό και εμπορικό τομέα.
Η αντιπολίτευση υποστήριζε την ιδέα μιας ταχύτερης εκβιομηχάνισης, τόσο για να αποφευχθεί η σύνδεση των πλούσιων Σοβιετικών αγροτών με την παγκόσμια αγορά, όσο και για να διατηρηθεί η συμμαχία ανάμεσα στους εργάτες και χωρικούς.
Η πλειοψηφία της Κεντρικής Επιτροπής (Στάλιν, Μικογιάν κ.λπ) καταπολέμησε αυτή την αντίληψη…
Τη διαμάχη την έλυσε η ίδια η πραγματικότητα.
Το Χειμώνα του 1927-1928, οι κουλάκοι άρπαξαν από το λαιμό το σοβιετικό κράτος: Οργάνωσαν μια δυναμική απεργία παράδοσης των επισιτιστικών προϊόντων στην πόλη!!!
Τότε η ηγεσία του μπολσεβίκικου κόμματος (Στάλιν) πέρασε βάναυσα στο άλλο άκρο: Προχώρησε στην «υπέρ- εκβιομηχάνιση» της χώρας σε βάρος των αγροτών που πραγματοποιήθηκε σε μια τέτοια κλίμακα που ΠΟΤΕ δεν είχε υπολογίσει η Αντιπολίτευση…
Σαν συνέπεια αυτού του γεγονότος ο σοβιετικός λαός χρειάστηκε να πληρώσει ένα φοβερό αντίτιμο για γρήγορη εκβιομηχάνιση, ένα αντίτιμο που θα μπορούσε να αποφευχθεί…
Τεράστια μέσα έμειναν αχρησιμοποίητα και κατόπιν καταστράφηκαν: Ιδίως μετά τη σφαγή του ζωικού κεφαλαίου των χωρικών.
Και μόνο το αγροτικό κεφάλαιο για συσσώρευση που χάθηκε εντελώς για την εθνική οικονομία ήταν 4-5 εκατομμύρια χρυσά ρούβλια…
Το Φεβρουάριο του 1930 η κυβέρνηση λανσάρει επίσημα την πολιτική της ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ κολλεκτιβοποίησης που είχε προαναγγείλει ο Στάλιν το Δεκέμβριο του 1929.
Οι συνέπειες:
α). Οι κουλάκοι «ξεκαθαρίστηκαν», δηλαδή εκτοπίστηκαν κατά εκατομμύρια στη Σιβηρία.
β). Ο αριθμός των αγροκτημάτων που κολλεκτιβοποιήθηκαν έκανε ένα άλμα από το 3,9% στο 1929, σε 52,7% στο 1931, 61,5 στο 1934 και 95% στο 1937.
γ). 25 εκατομμύρια αγροτικές μικροεκμεταλλεύσεις συγχωνεύτηκαν σε 240.000 παραγωγικούς συνεταιρισμούς, που ονομάστηκαν κολχόζ, και 4.000 κρατικά αγροκτήματα που ονομάστηκαν σοβχόζ.
Ωστόσο, η σοβιετική βιομηχανία ήταν ακόμα ανίκανη να εφοδιάσει τις κολλεκτιβοποιημένες αυτές επιχειρήσεις με σύγχρονα αγροτικά μηχανήματα.
Επίσης η αναγκαστική κολλεκτιβοποίηση που προσέκρουσε στην πεισματική αντίσταση του μεγαλύτερου τμήματος των αγροτών ανάγκασε τη σοβιετική κυβέρνηση σε σημαντικές υπαναχωρήσεις.
Μετά το θάνατο του Στάλιν η αγροτική πολιτική των Σοβιετικών ηγετών έχει διαγράψει μια σειρά από διαδοχικές μεταστροφές.
Η ιδιαίτερη δομή της σοβιετικής κοινωνίας μετά το θάνατο του Στάλιν έχει ως εξής:
α). Η βιομηχανία, το χονδρικό εμπόριο και το μεγαλύτερο μέρος του λιανικού, όπως και το σύνολο του συστήματος του εξωτερικού εμπορίου, των τραπεζών και των μεταφορικών μέσων είναι εθνικοποιημένα. Στην πράξη όλα τα μηχανικά μέσα παραγωγής και ανταλλαγής είναι ιδιοκτησία του κράτους.
β). Ένας περιορισμένος, επίσης, αγροτικός τομέας είναι κρατικοποιημένος (σοβχόζ).
γ). Οι περισσότερες από τις αγροτικές επιχειρήσεις είναι παραγωγικοί συνεταιρισμοί, που η γη τους έχει εθνικοποιηθεί, αλλά που η χρησικτησία της έχε αφεθεί στα κολχόζ. Τα όργανα εργασίας και τα ζώα είναι ιδιοκτησία του συνεταιρισμού. Τα τρακτέρ όμως και οι γεωργικές μηχανές είναι ιδιοκτησία του κράτους και εκμισθώνονται στα κολχόζ έναντι πληρωμής σε είδος.
Το 1957-58, τρακτέρ και γεωργικές μηχανές πουλήθηκαν στα κολχόζ.
δ). Επίσης ένας αρκετά σημαντικός τομέας συνεταιριστικών επιχειρήσεων στον κλάδο της βιοτεχνίας και στο λιανικό εμπόριο δεν κρατικοποιήθηκε.
ε). Τέλος ένας μεγάλος ιδιωτικός τομέας ήταν ο κλάδος της στέγασης: Αποτελείται από όλες τις κατοικίες των χωρικών των κολχόζ, όπως και από ένα μέρος των πόλεων…
Αυτά ήταν συνοπτικά τα βασικά οικονομικά δεδομένα της Σοβιετικής κοινωνίας που γκρεμίζουν δύο ειδών μυθολογίες:
α). Τις δόλιες, αυθάδεις, αντικομμουνιστικές και ποικίλες μυθολογίες του ιμπεριαλισμού: μέχρι ότι «οι κομμουνιστές σου παίρνουν το σπίτι» λέγανε…
β). Τις μυθολογίες της σοβιετικής γραφειοκρατικής κάστας η οποία ταύτιζε το Σοβιετική Κοινωνία με το Σοσιαλισμό και τον Κομμουνισμό, παρέχοντας έτσι το «άλλοθι» και το «τεκμήριο» στον ιμπεριαλισμό να κατασυκοφαντήσει το Σοσιαλισμός και τον Κομμουνισμό, προωθώντας σήμερα την κατάλυση κάθε έννοιας συλλογικότητας και ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΥ: Τα βάθρα της σοσιαλιστικής κοινωνίας και του ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ…
Θα συνεχίσουμε με την Κοινωνική Φύση της Σοβιετικής Κοινωνίας η οποία δεν είχε καμία σχέση με τον ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ…
Όλα τα κεφάλαια θα συγκεντρωθούν ΕΔΩ:
http://www.resaltomag.gr/forum/viewtopic.php?t=5949