Grexit
Το μεταναστευτικό επανέρχεται συνεχώς στην επικαιρότητα και όχι άδικα. Είναι ένα ζήτημα κλειδί της εποχής μας. Δυστυχώς το εργατικό κίνημα αδυνατεί να δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις και το ζήτημα αποτελεί ένας διαρκές Βατερλώ.
Εμείς θα ξεκινήσουμε από μια πτυχή που δεν βρίσκεται στην επικαιρότητα τελευταία αλλά αποτελεί μια θλιβερή πραγματικότητα για την Ελλάδα των μνημονίων.
Η Ελλάδα δεν είναι πια μόνο χώρα υποδοχής μεταναστών αλλά από την αρχή των μνημονίων έχει ενταθεί κατακόρυφα η φυγή κυρίως ειδικευμένου προσωπικού προς τις βόρειες χώρες της Ευρώπης.
Εδώ το ζήτημα δεν είναι να επαναλάβουμε ότι γι' αυτό το φαινόμενο ευθύνεται ο καπιταλισμός γενικά και πιο συγκεκριμένα οι πολιτικές ΕΕ και ΔΝΤ αλλά και των ντόπιων ανδρεικέλων. Αυτά είναι γνωστά και χιλιοειπωμένα δεν έχουμε πρόβλημα να τα επαναλάβουμε αλλά αυτό δεν αρκεί όπως πιστεύουν μερικοί αριστεριστές.
Το πρόβλημα είναι να πάρουμε συγκεκριμένη θέση πάνω στο ζήτημα και όχι να επαναλαμβάνουμε αφηρημένες καταδίκες του καπιταλισμού και αόριστα μανιφέστα ανθρωπισμού και αλληλεγγύης. Άλλωστε με επίκληση στον ανθρωπισμό και την αλληλεγγύη (1).ξεκινά και το κοινό ανακοινωθέν των πολιτικών αρχηγών. Ας προσέξουν κάποιοι με ποιούς κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος.
Το βασικό κριτήριο για το εργατικό κίνημα είναι το αν η μετανάστευση των Ελλήνων στις χώρες της βόρειας Ευρώπης επηρεάζει θετικά ή αρνητικά τους αγώνες των υποτελών τάξεων και στην Ελλάδα και στις χώρες προορισμού τους. Για μας η απάντηση είναι ξεκάθαρη, τους επηρεάζει αρνητικά.
Δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση για να δειχθεί το γιατί αποδυναμώνεται το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα από την μετανάστευση. Είναι στην συντριπτική του πλειοψηφία το πιο νεανικό και δυναμικό κομμάτι του πληθυσμού που μεταναστεύει. Δεν περιμένει κανείς τις επαναστάσεις και τα κινήματα από τους συνταξιούχους.
Ένα κομμάτι το οποίο αποτελεί άλυτο πρόβλημα για την εγχώρια αστική τάξη. Δεν υπάρχει καμία προοπτική οποιασδήποτε ένταξης στην αγορά εργασίας. Με πιό απλά λόγια η αστική τάξη δεν τους χρειάζεται και δεν ξέρει τι να τους κάνει. Δεν της περισσεύουν απλώς τους βλέπει και ως έναν εν δυνάμει κίνδυνο και απειλή, τι καλύτερο γι' αυτήν να απαλλαγεί από την ''ενοχλητική'' παρουσία τους μέσω της μετανάστευσης.
Αυτός είναι ο λόγος που ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος είχε χαρακτηρίσει την μετανάστευση σχεδόν 400.000 Ελλήνων στην Γερμανία το 1960 «ευλογία θεού δια τον τόπο». Όλοι οι εκπρόσωποι των αστικών τάξεων των χωρών προέλευσης μεταναστών έχουν την ίδια άποψη με τον Κανελλόπουλο είτε το λένε φωναχτά ή από μέσα τους.
Παρόμοιες απόψεις έχουν οι εργοδότες στις χώρες προορισμού. (2)
Μην ξεχνάμε ότι και στην εποχή του Κανελλόπουλου η μετανάστευση των Ελλήνων στη Γερμανία δεν ήταν μονομερής ενέργεια αλλά σε πλήρη σύμπνοια και συμφωνία με τους Γερμανούς βιομήχανους. Εδώ ένα αφιέρωμα του Ριζοσπάστη που περιγράφει με ακρίβεια το θέμα(3).
Ποιοί είναι οι λόγοι όμως που οι Γερμανοί και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι εργοδότες επιθυμούν τη σταθερή εισροή εργατικού δυναμικού μέσω της μετανάστευσης;
Είναι γνωστό ότι στην ελεύθερη αγορά οι μισθοί και οι εργασιακές σχέσεις επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Όταν η προσφορά εργασίας ξεπερνά κατά πολύ την ζήτηση οι μισθοί αλλά και οι εργασιακές σχέσεις πιέζονται προς τα κάτω. Είναι μύθος ότι υπάρχει ανάγκη για εργατικό δυναμικό στην βόρεια Ευρώπη. Η ανεργία είναι σχετικά χαμηλή αλλά απέχει πολύ από το να είναι μηδενική. Ο στόχος είναι να αλλάξει ο συσχετισμός δύναμης εις βάρος των εργαζομένων.
Η είσοδος των Ελλήνων μεταναστών στην αγορά εργασίας δεν θα αυξήσει μόνο την προσφορά εργασίας αλλά οι Έλληνες θα αποτελέσουν ένα τμήμα της εργατικής τάξης πολύ πιο ευάλωτο στις απαιτήσεις των εργοδοτών και με πολύ μικρότερη διαπραγματευτική ικανότητα. Αυτό δεν οφείλεται φυσικά σε εθνικά, φυλετικά ή πολιτισμικά αίτια έχει καθαρά υλική βάση.
Κάποιος Έλληνας που αποφασίζει να μεταναστεύσει έχει συνήθως φτάσει σε οικονομικό και εργασιακό αδιέξοδο. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει την «πολυτέλεια» να παραμείνει χωρίς εργασία για μεγάλο χρονικό διάστημα με τα ενοίκια να τον πιέζουν και χωρίς οικογενειακό και συγγενικό περιβάλλον να στηριχθεί. Αντικειμενικά δεν υπάρχουν τα ίδια περιθώρια στην επιλογή εργασίας με τους ντόπιους.
Άλλος ένας αρνητικός παράγοντας είναι το ζήτημα της γλώσσας. Η καθόλου ή μη επαρκής γνώση της θα αποτελέσει μια πολύ καλή αφορμή για τους εργοδότες να επιβάλλουν πιο αρνητικούς όρους όπως χαμηλότερες αμοιβές ή πρόσληψη για δοκιμαστικό διάστημα μέχρι την εκμάθησή της, διάστημα που μπορεί να διαρκέσει αρκετά.
Τέλος είναι ιστορικό αξίωμα ότι η ροή της μετανάστευσης έχει πάντα σταθερή φορά: Από τις εξαρτημένες στις ιμπεριαλιστικές χώρες. Από τη βάση της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας προς τα πάνω, πράγμα που σημαίνει σημαντικές διαφορές στους μισθούς, απόρροια της διαφοράς στην παραγωγικότητα της εργασίας και άλλων παραγόντων. Άρα π.χ ένας Έλληνας που στην Ελλάδα δεν έπαιρνε ούτε 700 ευρώ θα είναι πάρα πολύ ικανοποιημένος με 1200 άσχετα αν ο μέσος μισθός εκεί είναι 1500.
Αυτό θα δημιουργήσει μια μεγάλη πίεση των μισθών προς τα κάτω και μάλιστα χωρίς οι εργοδότες και οι κυβερνήσεις να περάσουν κάποιο αντιεργατικό νόμο και να έρθουν σε ευθεία αντιπαράθεση με τους εργαζόμενους.
Όλες αυτές τις αρνητικές συνέπειες από τη μετανάστευση για το εργατικό κίνημα τις γνωρίζουν πολύ καλά οι εργοδότες και οι κυβερνήσεις γι’ αυτό ο Φούχτελ προτρέπει τους Έλληνες να μεταναστεύσουν(4).
Το ζήτημα που αφορά εμάς είναι τι θέση θα πάρει το εργατικό κίνημα απέναντι σε αυτό το ζήτημα.
Καταρχάς επειδή συνθήματα όπως «ανοιχτά σύνορα» και «όχι στην Ευρώπη φρούριο» κυριαρχούν θα θέλαμε να ακούσουμε έστω μια θετική συνέπεια για τις υποτελείς τάξεις και από τη μετανάστευση των Ελλήνων αλλά και από την μετανάστευση γενικά. Δεν εννοούμε φυσικά αόριστες επικλήσεις στην ενότητα της εργατικής τάξης που ούτε υλική βάση έχουν ούτε έχουν επιβεβαιωθεί στην πράξη.
Επίσης το επιχείρημα ότι επειδή ο ευρωπαϊκός βορράς ευθύνεται κυρίως για την επιβολή των μνημονίων και των πολιτικών λιτότητας πρέπει να δεχθεί και την μετανάστευση από την νότια Ευρώπη και την Ελλάδα δεν ευσταθεί γιατί τσουβαλιάζει καταπιεστές και καταπιεζόμενους. Οι αστικές τάξεις θα έχουν το επιπλέον φθηνό εργατικό δυναμικό ενώ η διαπραγματευτική ικανότητα της εργατικής τάξης θα εξασθενίσει.
Την πραγματικότητα που αναλύουμε παραπάνω την παραδέχονται ανοικτά και αυτοί που υποστηρίζουν ότι τα ανοικτά σύνορα πρέπει να είναι αίτημα του εργατικού κινήματος. Μας λέει ο Μαυροειδής (5):
«Από την άλλη, μέσα στην Τουρκία, όπου πλέον συρρέουν χιλιάδες πεινασμένων Σύρων εργατών, τα μεροκάματα για πρόσφυγες και Τούρκους εργάτες έχουν πάρει τον κατήφορο, την ίδια στιγμή που οι τιμές των ενοικίων και των ακινήτων ανεβαίνουν ταχύτατα. Ο πόλεμος και οι πρόσφυγες, μιά κάποια λύση για την ανάπτυξη : Φθηνές πηγές τρομοκρατημένης εργατικής δύναμης. Πολλές μελέτες, μεταξύ τους και πρόσφατη από την Παγκόσμια Τράπεζα, μιλούν για γιγάντωση της εργασίας ανηλίκων (το 50% των προσφύγων στην Τουρκία είναι κάτω από 18 ετών) και βέβαια της ανασφάλιστης μαύρης εργασίας.»
Φθηνή πηγή εργατικής δύναμης αποτελούν και οι Έλληνες μετανάστες για τους Βορειοευρωπαίους εργοδότες όπως οι Σύριοι για τους Τούρκους.
Από όλα τα παραπάνω προκύπτει καθαρά ότι το εργατικό κίνημα πρέπει να πάρει θέση εναντίον της μετανάστευσης των Ελλήνων στην Βόρεια Ευρώπη. Πρέπει να καταδικαστεί η αριστερίστικη και ιδεαλιστική λογική που απλοϊκά υποστηρίζει δεν έχει σημασία στην Ελλάδα ή στην Γερμανία, όλοι εργάτες είναι ανεξαρτήτως εθνικότητας, προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε και ανοικτά σύνορα.
Το ΚΚΕ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και ο λοιπός αριστερισμός της συμφοράς δεν ασχολήθηκαν σχεδόν καθόλου με το ζήτημα παρότι όπως σωστά διαβάζουμε στον Ριζοσπάστη(6): «Ένας στους δύο Έλληνες που βρίσκονται σε ''εργάσιμη ηλικία'' αναζητά απασχόληση στο εξωτερικό'' και ''300.000 Έλληνες, στην πλειονότητα τους ειδικευμένοι επιστήμονες, έχουν ήδη συμπληρώσει βιογραφικά για να μεταναστεύσουν.»
Μάλιστα το άρθρο είναι γραμμένο πριν δύο χρόνια, ένα από τα ελάχιστα συνολικά από το ΚΚΕ και το μοναδικό που παίρνει ξεκάθαρα θέση κατά της μετανάστευσης χαρακτηρίζοντας την ''ατομικό δρόμο της φυγής''. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι γραμμένο από συνεργάτη του Ριζοσπάστη και όχι από κομματικό μέλος.
Για ένα τόσο σημαντικό θέμα που αφορά έναν στους δύο εργαζόμενους έπρεπε να υπάρχει μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον της μετανάστευσης και της προσφυγής σε ατομικές λύσεις και στην φυγή.
Δεν είναι δυνατόν να σφυρίζουμε αδιάφορα μπροστά σε μια πραγματικότητα που αλλάζει δραματικά τον συσχετισμό δύναμης υπέρ του κεφαλαίου. Επίσης δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι όσοι μεταναστεύουν θα βρουν μια καλύτερη τύχη(7).
Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε την αυταπάτη ότι επειδή θα πάρουμε θέση κατά της μετανάστευσης αυτή θα περιοριστεί, όμως πρέπει να δείξουμε πως προσπαθούμε να διαμορφώσουμε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες μέσα στις οποίες θα αγωνιστεί η εργατική τάξη.
Το ΚΚΕ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και οι αναρχοαυτόνομοι παρά τις μεταξύ τους σημαντικές διαφορές έχουν μια παρόμοια χρεοκοπημένη λογική. Καλούν τα υποτελή στρώματα σε ταξικούς αγώνες (απεργίες, διαδηλώσεις κτλ) ο καθένας υπό το δικό του επαναστατικό πρόγραμμα με διέξοδο την επανάσταση. Θεωρούν ότι αυτό από μόνο του αρκεί, φυσικά η πραγματικότητα είναι πεισματάρα και έχει αντίθετη άποψη.
Ουδέποτε μια τόσο αριστερίστικη προσέγγιση ήταν αποτελεσματική πόσο μάλλον σήμερα. Τα λαϊκά στρώματα ξέρουν ότι το κεφάλαιο δεν είναι διατεθειμένο να παραχωρήσει ούτε ψίχουλο, το διαπίστωσαν όλο το προηγούμενο διάστημα. Δεν αρκούν οι απεργίες και οι διαδηλώσεις με μόνο οικονομικά αιτήματα και η υποτιθέμενη διέξοδος της επανάστασης. Πρέπει να δίνεται συγκεκριμένη διέξοδος και φυσικά απάντηση στον εκβιασμό της εγχώριας άρχουσας τάξης και των διεθνών τοκογλύφων μνημόνια ή grexit.
Η απάντηση είναι μέτωπο με ελάχιστο κοινό παρανομαστή τη μονομερή διαγραφή του χρέους και έξοδο από ευρώ και ΕΕ. Χωρίς αυτήν την πολιτική αιχμή καμιά κινητοποίηση δεν θα φέρει σημαντικά αποτελέσματα.
Το ΚΚΕ και ο λοιπός αριστερισμός αποφεύγουν αυτό το δίλλημα με αριστερίστικα επιχειρήματα του τύπου τι ευρώ τι δραχμή πάλι καπιταλισμό θα έχουμε.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και με το μεταναστευτικό γι' αυτό δεν θεωρούν ότι πρέπει να έχουν κάποια ιδιαίτερη αντίδραση στο κύμα φυγής των Ελλήνων. Από την άλλη για εμάς και το εργατικό κίνημα στη Βόρεια Ευρώπη πρέπει να πάρει θέση κατά της μετανάστευσης από την Νότια Ευρώπη.
Το ξαναλέμε δεν αποτελεί κάποιο είδος νέμεσις για τις ιμπεριαλιστικές πολιτικές του ευρωπαϊκού Βορρά η μετανάστευση. Το ακριβώς αντίθετο ισχύει. Οι άρχουσες τάξεις που ευθύνονται και επιβάλλουν τις πολιτικές που προκαλούν τη μετανάστευση θα βγουν πάλι κερδισμένες από την εξαθλίωση που προκάλεσαν με τη μεγάλη ροή φθηνού εργατικού δυναμικού.
Εδώ ο αριστερισμός της ξύλινης ταξικής ρητορείας έχασε τα ταξικά κριτήρια και αντιμετωπίζει την Γερμανία και τις υπόλοιπες χώρες σαν ενιαία σύνολα και όχι σαν ταξικές κοινωνίες με ανταγωνιστικά συμφέροντα που συγκρούονται στο εσωτερικό τους.
Όποιος διαφωνεί με την αντίθεση μας στην «ελεύθερη διακίνηση εργατικού δυναμικού» μία από τις τέσσερις «ελευθερίες» του Μάαστριχτ για να μην ξεχνιόμαστε, ας προσπαθήσει να παραθέσει πραγματικά επιχειρήματα που να είναι προς όφελος του εργατικού κινήματος και όχι αόριστες ηθικολογίες.
Σημειώσεις:
1). http://www.skai.gr/news/politics/article/308913/oloklirothike-to-sumvoulio-ton-politikon-arhigon-katalixan-se-koini-anakoinosi/
2). http://www.topontiki.gr/article/141422/germanoi-ergodotes-eylogia-oi-metanastes-i-hora-den-mporei-na-paraxei-apaitoymeno
3). http://www.rizospastis.gr/story.do?id=8604104
4). http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=455683
5). http://www.pandiera.gr/%CE%BF%CE%B9-%CF%83%CF%8D%CE%B3%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%B9-%CE%AD%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CF%8E%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CF%89/
6). http://www.rizospastis.gr/story.do?id=7915754
7).http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/ta_psyxiatreia_tou_berolinou_gemizoun_apo_tous_ellines_metanastes_tis_krisis-64274385/