Πρόγραμμα: το μικροαστικό ευαγγέλιο
΄Ολη η ουσία του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ, η σπονδυλική στήλη του δημοκρατικού αυτού συνασπισμού, συνοψίζεται στα παρακάτω:
«Ανακοινώνουμε σήμερα την εκκίνηση ενός νέου πολιτικού Κινήματος που πιστεύουμε ότι εκφράζει τους πόθους και τις ανάγκες του απλού ΄Ελληνα, ενός Κινήματος που να ανήκει στον αγρότη, τον εργάτη, τον βιοτέχνη, τον μισθωτό υπάλληλο, στη θαρραλέα και φωτισμένη νεολαία μας. Τους καλούμε να πυκνώσουν τις τάξεις του. Να στελεχώσουν και να συμμετέχουν στην κατεύθυνση ενός κινήματος που θα προωθήσει ταυτόχρονα την εθνική μας ανεξαρτησία, τη λαϊκή κυριαρχία, την κοινωνική απελευθέρωση και τη δημοκρατία σ’ όλες τις φάσεις της δημόσιας ζωής…
Η σημερινή διακήρυξη των αρχών του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος αποτελεί εκκίνηση για την ίδρυση, στελέχωση και θεμελίωση ενός Κινήματος που θέλουμε να αποτελέσει τον φορέα όλων των γνήσια προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας. Κάνουμε έκκληση αυτές οι δυνάμεις ενωμένες να προχωρήσουν στον αγώνα”. (Ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου 1974).
«Κλείνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε ακόμα μια φορά ότι το ΠΑΣΟΚ είναι το κίνημα του εργαζόμενου ελληνικού λαού. Των εργατών, των αγροτών, διανοουμένων, των σπουδαστών, των βιοτεχνών, των επαγγελματιών, των μικρών εμπόρων. Της μεγάλης αυτής αντικαπιταλιστικής συμμαχίας ενάντια στα ξένα και ντόπια Μονοπώλια». («Κοινωνικές τάξεις και ΠΑΣΟΚ», Μάης 1975).
Βλέπουμε λοιπόν το ΠΑΣΟΚ να προτείνει ενάντια στα ξένα και ντόπια μονοπώλια μια αντικαπιταλιστική συμμαχία των «μη προνομιούχων». Δηλαδή προτείνει ενάντια στον συνασπισμό της αστικής τάξης ένα δημοκρατικό συνασπισμό από μικροαστούς και εργάτες.
Η ίδια η πολιτική του συγκρότηση βασίζεται ακριβώς σ’ αυτή την αντίληψη, που δεν είναι στην πραγματικότητα παρά η αντανάκλαση των συμφερόντων των ενδιάμεσων ταξικών στρωμάτων, των ίδιων των προβλημάτων και των ίδιων των λύσεων που αντιμετωπίζουν αυτά τα στρώματα στην πρακτική του ζωή.
Η οικονομική εξάρτηση, η διαρκής πτώχευση και ο τεμαχισμός αυτών των στρωμάτων, οξύνουν τα αντανακλαστικά της αυτοσυντήρησης και της αναζήτησης μιας σανίδας σωτηρίας. Η συγκρότηση ενός συνασπισμού με το προλεταριάτο ενάντια στο μεγάλο κεφάλαιο που τα εξαφανίζει είναι η πρώτη τους επιδίωξη. Το ΠΑΣΟΚ δεν αποτελεί παρά την πολιτική έκφραση αυτής της επιδίωξης.
«Δεν είναι παρά η απόπειρα συγκρότησης ενός πολιτικού συνασπισμού από μικροαστούς και εργάτες, ενάντια στο συνασπισμό της αστικής τάξης, η απόπειρα τραβήγματος του προλεταριάτου στους κόλπους της αστικής τάξης και των επιδιώξεών της. Αυτή ακριβώς είναι η καθοριστική βάση του πολιτικού του προσδιορισμού, που βρίσκει έδαφος ανάπτυξης, γιατί το προλεταριάτο στέκεται ανήμπορο ακόμα να παρουσιαστεί σαν μια ισχυρή πολιτική δύναμη που να τραβήξει στο δικό του άρμα τους μικροαστούς. Μόνο πάνω σ’ αυτή τη βάση μπορούμε να κατανοήσουμε την εσωτερική λογική της μικροαστικής σκέψης του ΠΑΣΟΚ, τα στενά όρια αυτής της σκέψης και τη διαλεκτική σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ σαν πολιτικός φορέας και στην τάξη που πραγματικά εκπροσωπεί». (ΠΑΣΟΚ: «Ένα βήμα πίσω από τον επιστημονικό στον ουτοπικό σοσιαλισμό», περιοδικό Νέοι Στόχοι, τεύχος 9).
Το υπερταξικό του πρόγραμμα, το «πρόγραμμα του λαού», που μας το παρουσιάζει ωστόσο, σαν σοσιαλιστικό, δεν είναι παρά το ευαγγέλιο εκείνο μέσα στο οποίο σμίγουν τα συμφέροντα των μικροαστών, με τους πόθους και τις προλήψεις των λαϊκών μαζών.
Δεν είναι παρά η ίδια η σημερινή κοινωνία, που της έχουν όμως αφαιρεθεί τα στοιχεία που την επαναστατικοποιούν και τη διαλύουν: Οι ταξικές αντιφάσεις και διαιρέσεις, η ιστορική πρωτοβουλία και ο ρόλος του προλεταριάτου.
΄Ολη η ουσία και θεμελίωση του προγράμματος του ΠΑ.ΣΟ.Κ., που αποτελεί και το καθοριστικό σημείο του πολιτικού του προσδιορισμού, βρίσκεται σε τούτο: Στη σύνθεση των καθαρά δημοκρατικών διεκδικήσεων του προλεταριάτου, με τη σοσιαλιστική ροπή των μικροαστών.
Με άλλα λόγια, αφαιρέθηκε από τις κοινωνικές διεκδικήσεις του προλεταριάτου η επαναστατική τους αιχμή και δόθηκε σ’ αυτές δημοκρατική κατεύθυνση και από τις δημοκρατικές διεκδικήσεις της μικροαστικής τάξης αφαιρέθηκε η καθαρά πολιτική τους μορφή αφήνοντας να ξεπροβάλει η σοσιαλιστική τους αιχμή.
΄Ετσι δημιουργήθηκε το ΠΑΣΟΚ. Τον πυρήνα της σκέψης του τον βρίσκουμε και παλιότερα:
«Υπάρχει επομένως αντικειμενικά η ταξική βάση για μια πολιτική παράταξη, η οποία ενώνει το βασικό δημοκρατικό αίτημα με τα κοινωνικά αιτήματα των ομάδων, που συνολικά αποτελούν τις μάζες των φτωχών ανθρώπων. Μ’ αυτή την έννοια η κέντρο-αριστερά είναι κέντρο, εφόσον εκπροσωπεί πολίτες με κεντρώα φρονήματα αλλά αριστερά αιτήματα. Αλλά είναι επίσης αριστερά, εφόσον αποτελεί τον πολιτικό φορέα για μια ριζική μεταβολή στην ισορροπία των ταξικών δυνάμεων». (Νέοι Δρόμοι, Ιανουάριος 1967).
Το ΠΑΣΟΚ λοιπόν, περιλαμβάνει τα ίδια στοιχεία της «κεντροαριστεράς», αλλά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Ο πυρήνας της πολιτικής του συγκρότησης έχει τη ρίζα του στην ίδια αυτή παλιά κατάσταση που μέσα στην πορεία της εξέλιξης έχει αλλάξει μαζί με την τάξη που αντιπροσωπεύει. Το ΠΑΚ και η Δημοκρατική ΄Αμυνα είναι οι πολιτικές μορφές που πήρε η «κεντροαριστερά», στα χρόνια της δικτατορίας. Η νευρόσπαστη πολιτική των δύο αυτών καταστάσεων στη διάρκεια της δικτατορίας (κηρύγματα ένοπλης αντίστασης, μπόμπες, ατομική τρομοκρατία, από την άλλη εκκλήσεις στο ευρωπαϊκό κεφάλαιο για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα και άλλα παρόμοια) είναι χαρακτηριστικό δείγμα της μικροαστικής τους φύσης, αντανάκλαση της ίδιας της απελπισίας των μεσαίων ταξικών στρωμάτων και του αδιεξόδου που τα είχε ρίξει η δικτατορία.
Το μικροαστικό δράμα
Στη δικτατορική περίοδο, η «διαλεκτική» της ριζοσπαστικοποίησης των μικροαστικών στρωμάτων προσέλαβε εκρηκτικές διαστάσεις. Η ορμητική διείσδυση των μονοπωλιακών σχέσεων παραγωγής μέσα στα χρόνια της δικτατορίας, με επακόλουθο τη διεύρυνση της κυριαρχίας του αδυσώπητου νόμου του καπιταλιστικού ορθολογισμού επέφεραν ένα εξίσου ορμητικό ξεπεσμό και αδυσώπητο ξεκλήρισμα των ενδιάμεσων τάξεων. Ο έντονος και πυρετικός αυτός ρυθμός της εξαθλίωσης των μεσαίων ταξικών στρωμάτων σε συνδυασμό με την αδυναμία της ελληνικής αστικής κοινωνίας να απορροφήσει αυτά τα στρώματα, διόγκωσαν τις ποσοτικές συσσωρεύσεις των αντικειμενικών οικονομικών και κοινωνικών στοιχείων της ριζοσπαστικοποίησης.
Από την άλλη, η πολιτική κρίση της ελληνικού κεφαλαίου και ειδικότερα το πολιτικό αδιέξοδο της χούντας, σε συνδυασμό με τη κρίση ηγεσίας του εργατικού κινήματος, ειδικότερα με την ιστορική αδυναμία του ΚΚΕ για μια επαναστατική πολιτική, προμήθευσαν – σαν διαλεκτικό συμπλήρωμα – τους παραπέρα πολιτικούς συντελεστές του φαινομένου της ριζοσπαστικοποίησης.
Ο εκρηκτικός τρόπος που η δικτατορία συνδύασε όλους αυτούς τους παράγοντες – οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς –ανέπτυξε και ώθησε με εξαιρετικά γοργό ρυθμό την αυθόρμητη ριζοσπαστική κίνηση των μικροαστών προς τ’ αριστερά, διευρύνοντας έτσι την αντικειμενική βάση, για τη δημιουργία μιας πολιτικής παράταξης που θα συγκέντρωνε τη ριζοσπαστική αυτή κίνηση και θα την εξέφραζε.
Η πολιτική συνεπώς αδυναμία του προλεταριάτου να καλύψει το χώρο των συμμάχων του, είναι που δημιουργεί σήμερα τόσο τις νέες μαζικές πολιτικές κινήσεις με σοσιαλιστικό χαρακτήρα, όσο και τις διάφορες ριζοσπαστικές τάσεις και πολιτικά ρεύματα της άκρας αριστεράς.
Όλα αυτά τελικά δεν αποτελούν παρά την πιο αδιαφιλονίκητη επιβεβαίωση και την πιο χαρακτηριστική απόδειξη της ιστορικής χρεοκοπίας των γραφειοκρατικών Κομμουνιστικών Κομμάτων.
Σήμερα η κατάσταση στα μικροαστικά στρώματα όχι μόνο δεν έχει καλυτερέψει, αλλά αντίθετα έχει γίνει χειρότερη. Ο μαρασμός και η επιδεινούμενη πτώχευση αυτών των στρωμάτων συνδυάζεται και με την εξάλειψη κάθε δυνατότητας για προλεταριοποίηση, αφού το ίδιο το προλεταριάτο σήμερα στην Ελλάδα τροφοδοτεί μια μεγάλη στρατιά από μόνιμα άνεργους.
Η απελπιστική αυτή κατάσταση των μικροαστών θα συντελέσει σ’ ένα ακόμα βαθύτερο ροκάνισμα των καθιερωμένων τους πεποιθήσεων και σε μια ακόμα μαζικότερη κίνησή τους προς τα αριστερά.
Το ΠΑΣΟΚ, - όπως έχουμε ξαναγράψει – είναι η πολιτική έκφραση της εκρηκτικότητας που έχει προσλάβει στο χώρο μας το «μικροαστικό δράμα».
Για να ξαναπιάσουμε την άκρη του νήματος, τα παλιά στοιχεία της «κεντροαριστεράς» - όχι βέβαια δίχως κλονισμούς και διασπάσεις - στο τωρινό στάδιο της ιστορικής τους εξέλιξης, με τη συμμαχία διαφόρων απογοητευμένων κομμουνιστών και αποστατών του επαναστατικού μαρξισμού, είναι το ΠΑΣΟΚ.
Τώρα, ότι μιλάει για σοσιαλισμό και επικαλείται τον μαρξισμό, ενώ ταυτόχρονα αρνείται τη δικτατορία του προλεταριάτου και απορρίπτει το ταξικό πολιτικό κριτήριο, αποτελεί το ιδιόμορφο χαρακτηριστικό του, καθόλου παράδοξο, αν το αντικρίσουμε στη βάση της ίδιας της αντιφατικότητας της τάξης που εκπροσωπεί.
«Η μικροαστική τάξη – μας λέει ο Μαρξ – φοβάται τον βέβαιο αφανισμό της από τη βιομηχανική και πολιτική κυριαρχία της αστικής τάξης, από τη μια μεριά εξαιτίας της συγκέντρωσης του κεφαλαίου και από την άλλη με την εμφάνιση του επαναστατικού προλεταριάτου. Ο “αληθινός” σοσιαλισμός της φάνηκε ότι μπόρεσε να χτυπήσει μ’ ένα σμπάρο και τα δύο αυτά τρυγόνια. Διαδόθηκε σαν επιδημία». (Κομμουνιστικό μανιφέστο).
Το γεγονός πάλι, ότι το ΠΑΣΟΚ επιδιώκει να αποκτήσει μια οργανωμένη βάση μέσα στο προλεταριάτο, ξεκινάει από την ίδια την εκρηκτική μετατόπιση των μικροαστικών στρωμάτων προς τ’ αριστερά. «Γιατί η μικροαστική τάξη μπορεί τόσον καιρό μονάχα να κρατήσει μια επαναστατική στάση απέναντι στην αστική τάξη, όσο στέκεται πίσω της το προλεταριάτο» (Μάρξ: «Ταξικοί αγώνες στη Γαλλία»).
Στην ουρά η εργατική τάξη
Το προλεταριάτο πίσω από τη μικροαστική τάξη. Αυτό αποτελεί το ΄Αλφα και το Ωμέγα των πολιτικών επιδιώξεων του ΠΑΣΟΚ.
Μια πολιτική που γίνεται δυνατή και αποκτάει αξιοπιστία και προβολή ακριβώς γιατί απουσιάζει ο προλεταριακός επαναστατικός παράγοντας που θα συσπείρωνε γύρω του τις απαθλιωμένες και εξεγερμένες μικροαστικές μάζες. Να, γιατί το ΠΑΣΟΚ αποτελεί – όπως πολύ σωστά έχει ειπωθεί – «ένα ιστορικό πολιτικό έκτρωμα, μια εκδίκηση της ιστορίας για το ελληνικό προλεταριάτο, που άφησε πολλές ευκαιρίες να πάνε χαμένες και που σήμερα στέκει πολιτικά ανήμπορο να ηγηθεί των ριζοσπαστικοποιημένων μικροαστών και να δώσει λύση στα προβλήματά τους» (ΠΑΣΟΚ: ένα βήμα πίσω….» Ν.Σ. Νο 9).
΄Οσο και αν το ΚΚΕ διαχωρίζεται ταξικά από ΠΑ.ΣΟ.Κ., η πραγματικότητα η αδιαφιλονίκητη είναι ότι από τα συντρίμμια και τα ερείπια της πολιτικής αυτού του γραφειοκρατικού κόμματος γεννήθηκε το ΠΑΣΟΚ.
Χρειάσθηκε πρώτα να εξασθενίσει το ΚΚΕ τόσο πολύ την εργατική τάξη, να υποβιβάσει σε τόσο μεγάλο βαθμό το ιδεολογικό επίπεδο και να ρίξει τόσο πίσω την πολιτική σκέψη, για να γίνει δυνατή η ύπαρξη του ΠΑΣΟΚ.
Η ιστορία πραγματικά παίζει άσχημα παιχνίδια. Μας παρουσιάζει – κατά την έκφραση του Μαρξ- τα γεγονότα τη μια σαν τραγωδία και την άλλη σαν φάρσα. Η τραγωδία του εργατικού μας κινήματος μας ξαναπαρουσίασε σήμερα τη φάρσα του ουτοπικού σοσιαλισμού, τη μεταμόρφωση του Μαρξ σε λαϊκό δημοκράτη.
Συμπερασματικά: το ΠΑΣΟΚ, σαν μια συγκεκριμένη πολιτική μορφή είναι συνάρτηση δύο παραγόντων: Της αυθόρμητης ανόδου του μαζικού κινήματος με την ιδεολογική και πολιτική του καθυστέρηση. Εκφράζει την μικροαστική δημοκρατική προοπτική, ζητώντας όχι την κατάργηση των δύο αντίθετων άκρων – κεφαλαίου, μισθωτής εργασίας-αλλά το χαλάρωμα των αντιθέσεών τους και την αρμονική τους λειτουργία.
Τέλος, το περιεχόμενο του σοσιαλισμού του είναι ένα και μόνο: Ο μετασχηματισμός της κοινωνίας με δημοκρατικό τρόπο, ένας μετασχηματισμός αυστηρά περιορισμένος μέσα στα μικροαστικά, κοινοβουλευτικά πλαίσια.
Οι δύο ουτοπίες
«Η ουτοπία στην πολιτική –μας λέει ο Λένιν – είναι τέτοιου είδους επιθυμία, που δεν μπορεί να εκπληρωθεί με κανένα τρόπο ούτε τώρα, ούτε αργότερα, επιθυμία που δεν στηρίζεται στις κοινωνικές δυνάμεις και δεν τονώνεται από το μεγάλωμα, την ανάπτυξη των πολιτικών, ταξικών δυνάμεων».
Μέχρι σήμερα είχαμε την σταλινική ουτοπία, των σταδίων προς το σοσιαλισμό. Την ουτοπία ενός ενδιάμεσου σταθμού της «δημοκρατικής δικτατορίας», προτού φτάσουμε στην προλεταριακή δικτατορία.
Τα αποτελέσματα αυτής της ουτοπικής αντίληψης (προϊόν του σταλινικού εκφυλισμού και της γραφειοκρατικοποίησης των ΚΚ), ήταν πολύ ολέθρια για το προλεταριάτο.
Μια σειρά ιστορικών ηττών δίχως προηγούμενο βύθισαν το παγκόσμιο προλεταριάτο στην απογοήτευση, στην παθητικότητα και την κοινωνία στο βούρκο της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και ασυδοσίας.
Η ουτοπία ωστόσο αυτή δεν έχει εκλείψει ακόμα.
Παίρνοντας διάφορα ψευδώνυμα διατηρείται και μάλιστα εξασκεί με τη γοητεία της, ακόμα, μεγάλες επιδράσεις στις μάζες.
Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Δίπλα της, έχει ξεπροβάλει στη χώρα μας, μια νέα ουτοπία με επιδημικό χαρακτήρα: Η μικροαστική ουτοπία του ΠΑΣΟΚ. Ο ουτοπικός σοσιαλισμός της μικροαστικής τάξης.
Πού διαφέρουν αυτές οι δύο ειδών πολιτικές ουτοπίες;
Η ουτοπία του ΚΚΕ αντανακλά τα συμφέροντα, όχι της μικροαστικής τάξης, αλλά της γραφειοκρατίας ( Σοβιετικής-Κομματικής-συνδικαλιστικής). Έχει δηλαδή τη ρίζα της στο ίδιο το προλεταριάτο. Η γραφειοκρατική αυτή ουτοπία, δεν αρνείται την ταξική κοινωνική διάρθρωση ούτε τον ιστορικό ρόλο του προλεταριάτου.
Η ουτοπία αυτή συνίσταται στο ό,τι αντικρίζει τη δικτατορία του προλεταριάτου σαν μια σταδιακή διαδικασία και όχι σαν μια διαρκή επαναστατική διαδικασία. Βλέπει πριν από τη δικτατορία του προλεταριάτου ενδιάμεσους σταθμούς: «δημοκρατική δικτατορία», «Νέα Δημοκρατία» και λοιπές ονομασίες ψευδώνυμα του ίδιου περιεχόμενου.
Το είδος αυτό της ουτοπίας οδηγεί στην πράξη σε παραχωρήσεις στις μικροαστικές ιδέες και επιθυμίες, σε αντι-ιμπεριαλιστικά μπλοκ, αντιμονοπωλιακούς συνασπισμούς ακόμα και με μερίδες του κεφαλαίου, σε λαϊκά μέτωπα και σε κοινές κυβερνήσεις με μικροαστικές ακόμα και με αστικές δυνάμεις1 .Οδηγεί στην απώλεια του διευθυντικού ρόλου του προλεταριάτου, στην ταξική συνεργασία, στο πνίξιμό του από το μικροαστικό νεφέλωμα, στη νόθευση των επιδιώξεών του με τις μεταρρυθμιστικές επιδιώξεις των μικροαστών, στο σκέπασμα των ταξικών αντιθέσεων, στη διατήρηση και όχι στην κατάργηση των τάξεων, στο δέσιμο τελικά του προλεταριάτου στο άρμα της μικροαστικής δημοκρατίας.
Αν και η πρόθεσή μας εδώ δεν είναι να αναπτύξουμε την ουτοπία των «σταδίων» προς το σοσιαλισμό και να δείξουμε τις ολέθριές της συνέπειες, ωστόσο θα παραθέσουμε μερικά αποσπάσματα από την πληθώρα των κειμένων που υπάρχουν πάνω σ’ αυτό το θέμα από τους αρχηγούς του παγκόσμιου προλεταριάτου.
Αυτό το κάνουμε πιο πολύ για μια ιστορική υπόμνηση τόσο στους αγωνιστές του ΚΚΕ που στο όνομα του Μαρξ και του Λένιν προβάλλουν την προοπτική της «Νέας Δημοκρατίας», αυτή την ουτοπική παρδαλο-εργατο-μικροαστική αντιμονοπωλιακή πολιτική συμμαχία, όσο και σε εκείνους τους αγωνιστές του ΠΑΣΟΚ, που παγιδευμένοι από την μαρξολογία του ΠΑΣΟΚ, ξεθυμαίνουν την αγωνιστικότητά τους σε μια ουτοπία.
Πιο πολύ αυτά τα αποσπάσματα είναι μια πρόκληση σ’ όλους αυτούς τους αγωνιστές - και όχι τόσο μια απόδειξη -, για μια βαθύτερη μελέτη του μαρξισμού2.
Ιδιαίτερα είναι μια πρόκληση σε όσους πιστεύουν ότι το ΠΑΣΟΚ είναι ένα κεντριστικό κόμμα και ότι θα μετατραπεί σε επαναστατικό ή θα προμηθεύσει τη βάση για την οικοδόμηση του επαναστατικού κόμματος.
Ο Μαρξ το 1850 σε επιστολή του προς την κεντρική επιτροπή του «Συνδέσμου των Κομμουνιστών», έγραφε:
«Οι Κομμουνιστές πρέπει να φέρουν ίσαμε τα τελευταία τους όρια τις προτάσεις των δημοκρατών που με κάθε τρόπο θα επέμβουνε όχι σαν επαναστάτες, μα σαν μεταρρυθμιστές. Πρέπει να μετατρέψουνε τις διεκδικήσεις αυτές σε άμεσες επιθέσεις κατά της ιδιωτικής ιδιοκτησίας…Ενώ οι μικροαστοί δημοκράτες θέλουνε να τερματίσουνε γρήγορα την επανάσταση πετυχαίνοντας ικανοποίηση για όσο το δυνατό περισσότερες από τις πιο πάνω διεκδικήσεις τους, τα δικά μας συμφέροντα και το δικό μας καθήκον είναι να κάνουμε την επανάσταση διαρκή, ώσπου να πετάξουμε τις κατέχουσες τάξεις από την αρχή, ώσπου η ένωση των προλετάριων, όχι σε μια μόνο χώρα, μα σε όλες τις πιο σπουδαίες χώρες, ν’ αναπτυχθεί τόσο ώστε να εξαφανίσει τον συναγωνισμό ανάμεσα στους προλετάριους των χωρών αυτών, και οι κύριες παραγωγικές δυνάμεις να συγκεντρωθούν στα χέρια του προλεταριάτου. Για μας το ζήτημα δεν είναι να τροποποιήσουμε την ατομική ιδιοκτησία, παρά να την εκμηδενίσουμε. Δεν πρόκειται να σκεπάσουμε τις αντιθέσεις των τάξεων, αλλά να καταργήσουμε τις τάξεις».
«Είναι φανερό – μας λέει ο Πουλιόπουλος – πως ο Μαρξ, αντικρίζοντας το πρόβλημα της επανάστασης σε χώρες τότε απολυταρχικές με παντοδύναμη τη φεουδαρχία, δεν είχε κατορθώσει να διακρίνει την “ιστορική αναγκαιότητα” ενός ενδιάμεσου σταθμού “δημοκρατικής δικτατορίας” προτού φτάσουμε στην προλεταριακή δικτατορία. Σ’ αυτό το σημείο ήρθε να “συμπληρώσει” τον μαρξισμό ο σταλινικός κεντρισμός. Δηλαδή να τον αναποδογυρίσει». (Δημοκρατική ή σοσιαλιστική επανάσταση στην Ελλάδα;).
Ο ΄Ενγκελς το 1879 καθορίζει τη θέση του προλεταριάτου απέναντι στους μικροαστούς ως εξής:
«Επειδή όμως οι μικροαστοί και οι χωριάτες έρχονται σ’ εμάς με μικροαστικές και χωριάτικες ιδέες και επιθυμίες, γι’ αυτό δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε πως το προλεταριάτο θα έχανε απερίσκεπτα τον διευθυντικό ιστορικό του ρόλο, αν έκανε παραχωρήσεις σ’ αυτές τις ιδέες και σ’ αυτές τις επιθυμίες».
Ο Λένιν τον Απρίλη του 1917 στο «Σχέδιο μιας πλατφόρμας του προλεταριακού Κόμματος», γράφει μεταξύ άλλων:
«Στην πραγματικότητα αυτό (το ξεσκέπασμα των σφαλμάτων των μικροαστικών κομμάτων, σοσιαλεπαναστατών και σοσιαλδημοκρατών, και η προετοιμασία όλων των στοιχείων του συνειδητού προλεταριακού κόμματος, η ελευθέρωση του προλεταριάτου από το “γενικό” μικροαστικό νεφέλωμα) είναι η πρακτικότερη και επαναστατικότερη εργασία, δίχως αυτήν δεν μπορούμε να τραβήξουμε πιο πέρα την επανάσταση που έπεσε σε στασιμότητα, μεθάει με φράσεις, δεν προχωράει, και όλα αυτά όχι από εξωτερικά εμπόδια της μπουρζουαζίας…, μα από ευπιστία και μυωπία των (μικροαστικών) μαζών».
Από το 1905 ακόμα ο Λένιν συμβούλευε το προλεταριάτο να μην έχει καμιά εμπιστοσύνη «σε κανένα μικροϊδιοκτήτη», ακόμα και στον πιο μικρό, ακόμα και τον «εργαζόμενο», τον συμβούλευε να δυσπιστεί σε όλους αυτούς, να οργανωθεί ανεξάρτητα και να είναι έτοιμος και να τους πολεμήσει κατά το μέτρο που παίρνουν «μια αντιδραστική ή αντιπρολεταριακή θέση». (Βλέπε τομ. 6 κεφ. 9, των απάντων).
Ο αρχηγός της ρωσικής επανάστασης μας έδωσε επίσης το 1924, μια επιγραμματική και αποστομωτική απάντηση στη θεωρία των σταδίων προς την προλεταριακή επανάσταση:
«Τα προβλήματα της αστικής επανάστασης τα λύσαμε παρεμπιπτόντως, σαν ένα ζήτημα συναφές με τον κύριο σκοπό μας, με το προλεταριακό επαναστατικό μας έργο. Λέγαμε και αποδείχναμε στην πράξη ότι οι αστικοδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις είναι παρεμπίπτον επεισόδιο της προλεταριακής, δηλαδή της σοσιαλιστικής επανάστασης. Οι Κάουτσκι, Χιλφερντινγκ, Μάρτωφ, Τσέρνωφ, Λουγκέ, Μακντόναλντ, Τουράτι και οι λοιποί ήρωες του 2 1/2 Μαρξισμού δεν μπορούνε να αντιληφθούν αυτή την αμοιβαία συσχέτιση μεταξύ της αστικής δημοκρατικής επανάστασης και της προλεταριακής. Η πρώτη εξακολουθεί μέσα στη δεύτερη. Η δεύτερη λύνει στο διάβα της τα προβλήματα της πρώτης….”. (Λένιν: «Η σημασία της Οχτωβριανής Επανάστασης»).
Εδώ πραγματικά αποκαλύπτεται όλο το βάθος της πλαστογραφίας του μαρξισμού και ξεσκεπάζεται καθαρά η ουτοπία του σταδιακού δρόμου προς τον σοσιαλισμό.
Τώρα ας δούμε σε τι διαφέρει η ουτοπία του ΠΑΣΟΚ.
Βασικά αυτή η ουτοπία, είναι η ουτοπία της ανημποριάς και του αδιέξοδου των ενδιάμεσων τάξεων, Από την αρχή αυτή διαλύει τις ταξικές αντιθέσεις, σβήνει κάθε ταξική ιδεολογική διάκριση. Από την αρχή αυτή συμφιλιώνει τις τάξεις, υποκαθιστώντας αυτές με τη γενική έννοια του «λαού» και τις υπνωτίζει με το νανουριστικό σύνθημα της «λαϊκής κυριαρχίας».
Η δημοκρατική αυτή ουτοπία συνίσταται στο ότι δεν βλέπει από τη μεριά του προλεταριάτου καμιά ιστορική πρωτοβουλία, κανένα δικό του πολιτικό κίνημα, αρνείται την δικτατορία του, σαν απαραίτητη ιστορική προϋπόθεση για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Η αλήθεια είναι ότι το είδος αυτής της ουτοπίας, αναγνωρίζει ότι η εργατική τάξη υποφέρει πολύ. Αλλά μόνο μ’ αυτή την έννοια, δηλαδή της τάξης που υποφέρει, υπάρχει και αντιμετωπίζεται από την ουτοπία αυτή το προλεταριάτο.
Η δημοκρατική ουτοπία του σοσιαλισμού πηγάζει απ’ ευθείας από τα όνειρα της μικρο-μπουρζουαζίας, που όπως είναι οικονομικά εξαρτημένη και πολιτικά τεμαχισμένη, δεν μπορεί να έχει μια ανεξάρτητη ταξική πολιτική και για το λόγο αυτό δεν είναι ικανή να συνειδητοποιήσει τους ταξικούς κοινωνικούς διαχωρισμούς και τον ανεξάρτητο πολιτικό ρόλο των τάξεων. Οι θεωρητικοί και πολιτικοί εκφραστές της μικροαστικής τάξης δεν μπορούν να δούν τους υλικούς και ιστορικούς όρους για την κοινωνική απελευθέρωση και οδηγούνται αναγκαστικά στην εφεύρεση φανταστικών όρων και ουτοπικών σχεδίων.
«Η ανεξέλιχτη –μας λέει ο Μαρξ –μορφή της πάλης των τάξεων, όπως και οι δικές τους συνθήκες ζωής, τους κάνουν να νομίζουν πως βρίσκονται πολύ πιο πάνω απ’ αυτή την ταξική αντίθεση. Θέλουν να καλυτερέψουν τις συνθήκες ζωής για όλα τα μέλη της κοινωνίας, ακόμα και για τα πιο ευκατάστατα. Γι’ αυτό απευθύνουν διαρκώς εκκλήσεις σ’ ολόκληρη την κοινωνία χωρίς διάκριση και απευθύνονται μάλιστα κατά προτίμηση στην κυρίαρχη τάξη. Γιατί αρκεί να κατανοήσει κανείς το σύστημά τους για ν’ αναγνωρίσει ότι είναι το καλύτερο από όλα τα δυνατά σχέδια της καλύτερης απ’ όλες τις δυνατές κοινωνίες.
Αποκρούουν γι’ αυτό κάθε πολιτική κι’ ιδιαίτερα κάθε επαναστατική δράση, θέλουν να φτάσουν στο σκοπό τους με ειρηνικά μέσα και προσπαθούν να ανοίξουν δρόμο στο καινούργιο κοινωνικό ευαγγέλιο (σήμερα καθόλου καινούργιο.) με τη δύναμη του παραδείγματος (και αυτό έχει εκλείψει σήμερα), με πειραματισμούς “εν σμικρώ”, που φυσικά πάντα αποτυχαίνουν». (Κομμουνιστικό Μανιφέστο).
Τόσο η σταλινική ουτοπία όσο και η μικροαστική, γεννιούνται σε τελευταία ανάλυση, από τα ίδια τα συμφέροντα των τάξεων. Γεννιούνται από τη νομοτέλεια της ταξικής πάλης, όταν οι τάξεις μέσα σ’ αυτή τη πάλη, δεν παίρνουν ανεξάρτητη θέση.
Η ουτοπία γενικά είναι προϊόν της εξάρτησης των τάξεων.
Η μικροαστική δημοκρατική ουτοπία είναι προϊόν της αντικειμενικής εξάρτησης των μικροαστών.
Η σταλινική ουτοπία είναι προϊόν της συνεργασίας των τάξεων και της απώλειας της ανεξαρτησίας του προλεταριάτου.
Τελικά και στις δύο περιπτώσεις, όπως μας λέει ο Λένιν, «η ουτοπία, τα ονειροπολήματα είναι γέννημα αυτής της εξάρτησης, αυτής της ανημποριάς. Η ονειροπόληση είναι η μοίρα των ανήμπορων». (Διαλεχτά έργα, τόμ. Δ΄.).
Η σημερινή ανημποριά του προλεταριάτου – συνέπεια της καταστροφικής πολιτικής της ηγεσίας του – το κάνει να αντιλαμβάνεται και το ίδιο με φανταστικό τρόπο τη θέση του και να βλέπει τη μετατροπή της αστικής κοινωνίας πιο πολύ ενστικτωδώς.
Αυτή η κατάστασή του όχι μόνο συντηρεί την ουτοπική πολιτική του ΚΚΕ αλλά παράλληλα έθρεψε και το φύτρο της μικροαστικής ουτοπίας του ΠΑΣΟΚ.
Συμπερασματικά λοιπόν, η ουτοπία του ΚΚΕ απορρέει από τη θεωρία και την πράξη της συνεργασίας των τάξεων.
Η ουτοπία του ΠΑΣΟΚ, από την αντικειμενική θέση των μικροαστών, που συνίσταται στη διάλυση των τάξεων και την απορρόφησή τους από το «λαό». Η ουτοπία αυτή δηλαδή ξεκινάει από την «αρχή» με την υποταγή των ταξικών δυνάμεων στην αστική ιεραρχική διάρθρωση του «λαού», αντανάκλαση της ίδιας της εξάρτησης της μικροαστικής τάξης από την αστική.
Για τον λόγο αυτό η μικροαστική δημοκρατία πάντα βρίσκεται στην ουρά της αστικής τάξης σε όλα τα αποφασιστικά και σπουδαία ζητήματα. Ιδιαίτερα, όπως μας τονίζει συχνά ο Λένιν, η μικροαστική δημοκρατία στο πρόσωπο των αρχηγών της, σέρνεται πίσω από την αστική τάξη, ανήμπορο εξάρτημά της και υπάκουο όργανό της.
Η ουτοπία του ΚΚΕ αντανακλά την ενστικτώδη, αυθόρμητη τάση του προλεταριάτου για μια καλυτέρευση της κατάστασής του μέσα στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας. Δηλαδή είναι η υπόκλιση του προλεταριάτου στις δημοκρατικές αυταπάτες.
Η μικροαστική ουτοπία είναι οι ίδιες οι δημοκρατικές αυταπάτες. Δηλαδή είναι η υπόκλιση της αστικής δημοκρατίας στις αυταπάτες του προλεταριάτου. Αποτελεί ιδιότυπο ιστορικό σύμπτωμα των άλυτων αστικοδημοκρατικών προβλημάτων. (Η Ελλάδα δεν γνώρισε ποτέ το προνόμιο της αστικής δημοκρατίας), και εκφράζει τη μαζική δημοκρατική άνοδο των μορφικά διαφοροποιημένων μεσαίων ταξικών στρωμάτων, δηλαδή των μαζών που αποτελούν την πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού.
Η ουτοπία του ΚΚΕ διαφθείρει την ταξική συνείδηση, η ουτοπία του ΠΑΣΟΚ δεν επιτρέπει καν την ανάπτυξή της. ΄Εχουν όμως και οι δύο ένα κοινό χαρακτηριστικό: ξεσυνηθίζουν τις μάζες να αγωνίζονται και τις ρίχνουν εγκληματικά στα νύχια των καταπιεστών. Γιατί κάθε ουτοπία «γίνεται έγκλημα μόλις θελήσει να γίνει πραγματικότητα». (Λένιν).
Μαρξιστική καπηλεία
Οι θεμελιωτές του επιστημονικού σοσιαλισμού σε όλη τους τη ζωή στάθηκαν αδιάλλακτοι εχθροί κάθε ουτοπίας. Πολέμησαν αλύπητα κάθε ουτοπική άποψη είτε αυτή προερχόταν μέσα από το εργατικό κίνημα είτε έξω απ’ αυτό.
Στο «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» –που είναι η πρώτη ολοκληρωμένη διατύπωση των προγραμματικών αρχών του Κομμουνισμού – μας τονίζουν ιδιαίτερα, πάνω στις σχέσεις των κομμουνιστών με τους προλετάριους, τα εξής:
«Οι Κομμουνιστές διαφέρουν από τα άλλα εργατικά κόμματα μονάχα κατά τούτο: ότι από τη μια μεριά, στους διάφορους εθνικούς αγώνες των προλετάριων, τονίζουν και επιβάλλουν τα συμφέροντα που είναι κοινά σ’ όλο το προλεταριάτο κι’ ανεξάρτητα από την εθνότητα. Και από την άλλη, ότι στις διάφορες βαθμίδες ανάπτυξης του αγώνα ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη, εκπροσωπούν πάντα τα συμφέροντα του κινήματος στο σύνολό του».
Παρακάτω διατυπώνεται με σαφήνεια ότι ο άμεσος σκοπός των Κομμουνιστών είναι: «συγκρότηση του προλεταριάτου σε τάξη, ανατροπή της αστικής κυριαρχίας, κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από το προλεταριάτο».
Είναι ολοκάθαρο ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τις θεμελιακές αυτές αρχές του κομμουνισμού.
«Το σοσιαλιστικό» του κίνημα δεν στηρίζεται πάνω στην εργατική τάξη και η πολιτική του συγκρότηση, όπως αποδείξαμε, έγινε από ανθρώπους, που βρίσκονταν έξω από το εργατικό κίνημα. Ο μαρξισμός του δεν είναι παρά η κομπογιαννίτικη εκμετάλλευση των λαϊκών ελπίδων και προλήψεων.
Μόνο η αφέλεια, η ευκολοπιστία και η απογοήτευση, όταν τα έχεις σε μεγάλο βαθμό, σε κάνουν να μη βλέπεις ότι οι διάφορες «σοσιαλιστικές» πανάκειες και τα «μαρξιστικά» μπαλώματα αποσκοπούν στο να εμφανίσουν το Μαρξισμό κάτι το διαφορετικό από τον Κομμουνισμό.
Ωστόσο οι αρχές του Κομμουνισμού, που το ΠΑΣΟΚ ξεκάθαρα τις αρνείται, δεν αποτελούν παρά την πολιτική έκφραση του Μαρξισμού.
Δεν μπορεί να δέχεσαι τον Μαρξ και ταυτόχρονα να αρνείσαι τις πολιτικές του ιδέες.
Το ΠΑΣΟΚ όμως με τη δική του «διαλεκτική» αγωνίζεται να γεφυρώσει τα αγεφύρωτα. Κάτι όμως το εξωπραγματικό είναι και ουτοπικό.
Το ίδιο δεν έχει κανένα στήριγμα παρά μόνο τις συγχυσμένες λαϊκές ελπίδες που με το γκρέμισμά τους, θα σωριασθεί και αυτό κατάχαμα.
Στο τέλος θα αποδειχτεί πως ο «σοσιαλισμός» του ήταν ένα μεγάλο μηδενικό. Το ίδιο θα έχει την ίδια τύχη που είχαν τα τόσα άλλα μικροαστικά κόμματα μέσα στην ιστορία.
Είναι φανερό ότι πρέπει αμείλικτα να καταπολεμηθεί η ουτοπία του ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο επειδή είναι ουτοπία αλλά βασικά γιατί απλώνεται σήμερα σαν επιδημία, εκφυλίζει τις θεμελιακές κομμουνιστικές αρχές και διαφθείρει τον εξαιρετικά αυξημένο σήμερα ριζοσπαστισμό των μεσαίων τάξεων βασικά, αλλά και του προλεταριάτου.
Θα συνεχίσουμε με επόμενα κεφάλαια
ΟΛΑ τα κείμενα θα συγκεντρωθούν ΕΔΩ:
http://www.resaltomag.gr/forum/viewtopic.php?t=7599