ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΔΙΕΞΟΔΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ
Του Γιάννη Παπαμιχαήλ
Πέραν της συζήτησης περί του «βαθέως κράτους» στην Αμερική και σε όλο το
δυτικό κόσμο, (ποιες θεσμικές και εξωθεσμικές μορφές έχει, ποιες
κοινωνικές δυνάμεις και συμφέροντα το ελέγχουν, ποιοι οι κεντρικοί του
προσανατολισμοί ως προς τη διαχείριση των ροών κεφαλαίου και ανθρώπινου
δυναμικού κλπ.), το πρόβλημα με την εκλογική επικράτηση των φιλελεύθερων
λαϊκιστών τόσο στις ΗΠΑ, όσο και σε χώρες όπως η Ιταλία, ή σε λίγο η
Γερμανία και η Γαλλία, δεν είναι πια τόσο οι κίνδυνοι της επιστροφής σε
εθνικιστικούς και «παλαιο φασίζοντες» ολοκληρωτισμούς. Είναι η δυσκολία
του φιλελεύθερα σκεπτόμενου συντηρητισμού και του
εθνοκεντρικού-κρατοκεντρικού λαϊκισμού του, να δώσουν ένα νέο ιδεολογικό
κοινωνιο- πολιτικό περιεχόμενο στην όλο και πιο έντονη, περιρρέουσα
κοινωνική δυσφορία και λαϊκή οργή. Με άλλα λόγια, κάποιο νέο πολιτικό
νόημα στην γενικευμένη κοινωνική ανησυχία που κατά καιρούς, εκτονώνεται
με βίαιες αντιδράσεις έναντι της απειλητικής κοινωνικής αποσύνθεσης,
χωρίς να έχει κάποιο σαφή πολιτικό στόχο. Που συχνά εκφράζεται με
«αλλεργικές» επιδερμικές αντιδράσεις και πολιτικές εκδηλώσεις
πολιτισμικού «ταλιμπανισμού», οι οποίες, όσο και αν είναι κατανοητές,
δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση με τις οικείες παραδόσεις του νεότερου
δυτικού κόσμου (συνήθως οι νεότερες δυτικές κοινωνίες, για να
στιγματίσουν τις βλάσφημες υπερβολές, ήταν πιο πρόθυμες να προσφύγουν
σε σαρκασμούς και ειρωνείες παρά σε θρησκόληπτα αναθέματα).