Του
ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΥ
Ο Σπαρτιάτης ποιητής Βασίλης Γ. Βλαχάκος γράφει:
Oι Μανιάτισσες
"Λεβεντογέννες ξεφαντώνουν στους αιώνες
σερνικομάνες με τ’ αγόρια αρμαθιά
αντρογυναίκες και σκληρές σαν αμαζόνες
με τα δρεπάνια γιαταγάνια και σπαθιά,
ουράνιο τόξο, νίκες και κορώνες
η πίστη στην καρδιά τους θάλασσα βαθιά.
Πρόσωπα στεγνά από αρχαία τραγωδία
που τρέχουν με τη μοίρα τους ζαλιά
φωνές που φτάνουν σαν ουράνια χορωδία
χείλη που βγάζουν μια αλλιώτικη λαλιά,
χορός που κάνει το μοιρολόι μελωδία,
θάνατος και ζωή πηγαίνουν αγκαλιά..."
Κρυμμένη
στα «ψιλά» γράμματα της Ιστορίας η μάχη του Δυρού έχει ιδιαίτερη
σημασία για την αντιμετώπιση του Ιμπραήμ κατά τη δεύτερη επέλασή του στη
Μεσσηνία, στην προσπάθειά του να καθυποτάξει τη Μάνη.
Από
το πρωί της 22ας Ιουνίου 1826 ο Ιμπραήμ άρχισε την επίθεση στις
οχυρωματικές θέσεις των Μανιατών στη Βέργα, ανατολικά της Καλαμάτας.
Ακολούθησαν επιθέσεις και στις 23 και στις 24 Ιουνίου, κατά τις οποίες
περίπου 2.500 Μανιάτες ήλθαν αντιμέτωποι με περίπου 10.000 ιππείς και
πεζούς Τουρκοαιγυπτίους και τους απέκρουσαν με επιτυχία.
Ο
ίδιος Ιμπραήμ με μερικά πλοία για αντιπερισπασμό βομβάρδιζε τα παράλια
της Μάνης, σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να μετακινήσουν οι Μανιάτες
δυνάμεις από το μέτωπο της Βέργας.
Ταυτόχρονα
με την επίθεσή τους εναντίον της Βέργας οι Τουρκοαιγύπτιοι επιχείρησαν
αποβατική ενέργεια στον όρμο του Διρού τη νύχτα της 21ης προς την 22α
Ιουνίου.
Ο
Ιμπραήμ είχε σωστά προβλέψει ότι δέν θά συναντούσε πολλούς άνδρες
ενόπλους καί περίμενε ότι θά έχει μία εύκολη νίκη. Υπολόγιζε ότι οι
δυνάμεις του μετά τή νίκη θά προχωρούσαν πρός τό βορρά καί θά
αιφνιδίαζαν τούς Μανιάτες τής Βέργας από τά νώτα.
Δέν είχε υπολογίσει όμως τίς Μανιάτισσες.
Στο
χωριό του Διρού είχαν παραμείνει μόνο οι γυναίκες, οι οποίες με τα
δρεπάνια του θερισμού, με πέτρες, με ξύλα, και με τα σώματά τους ακόμη,
με τα δόντια και τα νύχια τους θα πολεμούσαν σάν λύκαινες για να σώσουν
τα παιδιά τους.
Κυνήγησαν τους
εχθρούς ως την ακρογιαλιά του Δυρού. Πολλοί Αιγύπτιοι ρίχτηκαν στη
θάλασσα και κολυμπώντας προσπάθησαν να σωθούν στα πλοία. Παρά τους
κανονιοβολισμούς που έριχναν τα πλοία του Ιμπραήμ προς εκφοβισμό, οι
δρεπανηφόρες γυναίκες της Μάνης έγραψαν τη δική τους ιστορία. Ο όρμος
του Δυρού κοκκίνισε από το αίμα.
«Εύγε σας, με τα εύγε σας, γυναίκες άντρες γίνατε, σαν αντρειωμένες κρούετε, σαν Αμαζόνες μάχεστε».(Από μανιάτικο μοιρολόι)
Βιβλιογραφία
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. ΙΒ΄(1975), σελ. 420- 421
Ο Αμβρόσιος Φραντζής 1835, Τόμος Β' έγραψε στα απομνημονεύματά του
"Ο
Δημήτριος Μαυρομιχάλης πρός τό εν τώ Αλμυρώ ευρισκόμενον ελληνικόν
στράτευμα τήν εις τό Δηρό κατάπλευσιν τών εχθρικών πλοίων, καί τήν
απόβασιν τών εχθρών, έγραφε δέ νά μή ταραχθώσι ποσώς μηδέ ν' αφήσωσι τήν
θέσιν των, αλλά μόνον ν' αντικρούσωσιν αυτοί τόν εχθρόν, χωρίς νά
φροντίζωσι περί τών εν τώ Δηρώ αποβιβασθέντων.
Αλλ'
εν τοσούτω η απόβασις τών εχθρών εξηκολούθει αφ' ενός μέν μέρους μέ
κραυγάς, αφ΄ετέρου δέ μέ τόν κτύπον τών κωδώνων τών εκκλησιών, ώστε
έφθασαν καί τινες ακόμη ολίγοι οπλοφόροι Έλληνες, καί έν πλήθος γυναικών
Μανιατισσών, καί δύο αρχιερείς μετά τών ιερέων, καί οι μέν Μανιάται
επυροβόλουν μέ τά όπλα, αι δέ γυναίκες εμάχοντο μέ τά δρέπανα, ώστε όχι
μόνον εφονεύοντο καί επληγώνοντο οι αποβιβαζόμενοι εχθροί, αλλά καί διά
τό πετρώδες καί τό δύσβατον τού τόπου, ούτε νά φυλαχθώσιν εδύναντο, ούτε
νά καταφύγωσιν εις άλλο μέρος, ούτε δέ καί τά πλοία αυτά εδύναντο νά
πλησιάσωσι ποσώς διά νά τοίς βοηθώσι καί νά πυροβολώσι μέ τά κανόνια
κατά τών Μανιατών.
Επί
κεφαλής δέ τόσων ανδρών, όσο καί τών γυναικων ίσταντο οι αρχιερείς καί
οι ιερείς εμψυχούντες, καί προτρέποντες αυτούς εις τήν τών εχθρών
αντίκρουσιν μέ όλην των τήν καρτερίαν, καί γενναιοψυχίαν. Αι δέ πέτραι
έπιπτον ως χάλαζα επί τών κεφαλών τών εχθρών. Αλλ' εν τώ μεταξύ τοσαύτης
αντικρούσεως έσπευσαν νά προσέλθωσι περίπου τών 350 Οθωμανών έως εις
τάς θέσεις Πύργου καί Καυκαριάς επιλεγομένης μέχρι τής Φανερωμένης καί
Καυχιών, από τούς οποίους έως 65 μόνο επρόφθασαν νά επιστρέψωσιν εις τό
Δηρό, τούς δέ λοιπούς εφόνευσαν οι Μανιάται. Αλλ' οι διασωθέντες 65
επεβιβάσθησαν μετά τών άλλων κακήν κακώς διά τών λέμβων εις τά πλοία
υγιείς τε καί πληγωμένοι. Ούτω δέ τά μέν πλοία ανεχώρησαν εκείθεν μετά
μεγάλης αισχύνης καί φθοράς, η δέ θάλασσα τού Δηρού εκοκκίνησε από τά
εκχυθέντα αίματα τών εχθρών κατ' έκτασιν περίπου δύο μιλίων. Από δέ τούς
ευρεθέντας εις τήν μάχην εκείνην τέσσερεις μόνον Μανιάται επληγώθησαν,
ηχμαλωτίσθησαν δέ καί δύω γυναίκες, η Τζατζόνυμφη, καλουμένη Καλαποθού
καί η Κυριακή Τζατζουλίνα.
Επιστρέψας
δέ ο Ιμπραήμ εις τά μεσσηνιακά φρούρια μετά πολλής καταισχύνης
εκινδύνευσε νά καταστή φρενήρης. Οι δέ περί αυτόν τόν επαρηγόρουν
υπισχνούμενοι ότι εις άλλην εκστρατείαν θέλουν καταστρέψει ολοσχερώς
τούς Μανιάτας καί τήν Μάνην."
ΠΗΓΗ:ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ
Ανάρτηση από:
