Καλεσμένος του Δημήτρη Λιάτσου στον «Ιδεοχώρο», ο Ηλίας Παπαναστασίου, οικονομολόγος, πολιτικός επιστήμων, νομικός. Αφορμή για την συζ...
Πέμπτη 27 Μαΐου 2010
Σημίτης: Η πολιτική ένδεια που έγινε μύθος
Ο Σημίτης μας έχει απασχολήσει πάρα πολύ. Θέλαμε να καταλάβουμε σε βάθος πώς μια πολιτική μηδαμινότητα έγινε «άστρο», κυριάρχησε αναίμακτα στο ΠΑΣΟΚ και σκαρφάλωσε στο σβέρκο της ελληνικής κοινωνίας επί σειρά ετών: μας θύμισε πολύ την εδραίωση του Στάλιν… Το Μάιο του 2001, τότε με τις σφοδρές λαϊκές κινητοποιήσεις για το Ασφαλιστικό καταπιαστήκαμε εκτενώς, με το «φαινόμενο» Σημίτη, με άρθρα μας στην «Αθηναϊκή». Το παρακάτω κείμενο είναι η σύνθεση αυτών των άρθρων. Περιέχεται και στο βιβλίο : «ΠΑΣΟΚ: το δώρο και η εκδίκηση της ιστορίας».
Ο Σημίτης και
η επιθανάτια αγωνία των «εκσυγχρονιστών»
ΜΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ σοβαρό κοινωνικό τράνταγμα ο μύθος του Σημίτη κατέρρευσε. Η αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια που εκδηλώθηκε ρωμαλέα στις κινητοποιήσεις για το Ασφαλιστικό δεν έβγαλε μόνο στην επιφάνεια την παρασιτική αποσύνθεση του κυβερνώντος κόμματος, αλλά κατέστρεψε ανελέητα το φανταστικό κόσμο που είχαν κτίσει τα φαντασμένα μυαλά των «εκσυγχρονιστών» .
ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ δυναμική κοινωνική αντίδραση ήταν αρκετή για να προκαλέσει τέτοιο νευρικό παροξυσμό, σύγχυση και πανικό στο κυβερνών κόμμα που να φαντάζει σήμερα σαν ένα ακυβέρνητο σκάφος στο μέσον τρικυμισμένου πελάγους και με το πλήρωμα να έχει στασιάσει. Το «εκσυγχρονιστικό» καθεστώς παραδέρνει, χάνει την εμπιστοσύνη του στις ίδιες τις δυνάμεις του, διαιρείται και οι κινήσεις του παίρνουν τον αυτοματισμό των ανακλαστικών εκείνων αντιδράσεων της ανημποριάς και της πτώσης.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο των ανακλαστικών κινήσεων, δηλαδή των επιθανάτιων σπασμών του Σημίτη συμπυκνώνονται και ως εκ τούτου αποκτούν ευδιάκριτη καθαρότητα όλα τα κοινωνικά και πολιτικά του χαρακτηριστικά. Φωτίζονται όλες οι γωνιές της προσωπικότητάς του.
Ο Σημίτης οδηγείται από ήττα σε ήττα (άτακτη υποχώρηση: κοινωνική ήττα, φιάσκο στο εκτελεστικό: πολιτική ήττα). Πολλά στελέχη των «εκσυγχρονιστών» αναζητούν εναγωνίως διεξόδους (σπερμολογία ριζικά αντιφατικών προτάσεων) και στις κορυφές του κόμματος δραματοποιείται το παιχνίδι των γραφειοκρατικών κλικών.
ΚΑΙ οι σχολιαστές και οι αναλυτές φωτογραφίζουν τώρα την πολιτική, αλλά και ηθική μηδαμινότητα όλης αυτής της λεπρής κυβερνητικής καμαρίλας.
Τη φωτογραφίζουν απλώς, αλλά και την εξωραΐζουν. Γιατί είναι εξωραϊσμός η σεναριογραφία και η ρηχή και δόλια ερμηνεία. Όλο το δραματικό αδιέξοδο της κυβέρνησης, οι συμφορές που έχουν κτυπήσει τους «εκσυγχρονιστές» και η άθλια εικόνα της κυβερνητικής αποσύνθεσης ερμηνεύονται σαν «λαθεμένοι χειρισμοί», σαν διαχειριστικές αποτυχίες.
ΑΚΟΜΑ και αυτοί που είχαν υπερτιμήσει το πολιτικό μέγεθος του Σημίτη και είχαν υφάνει γύρω του τη μυθολογία του «νηφάλιου» και «ψύχραιμου» πολιτικού βλέπουν σήμερα εμβρόντητοι ένα Σημίτη να γκρεμίζει ο ίδιος το μύθο του.
ΤΟ Ο,ΤΙ, βεβαίως, ο Σημίτης εμφανίζεται σήμερα στα μάτια τους απελπιστικά λίγος, πεισματάρης και ταυτόχρονα άβουλος, νευρικός και στομωμένος από κάθε άποψη, παραζαλισμένος και απομονωμένος χωρίς καμιά εμπιστοσύνη στον εαυτό του και χωρίς να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα, όλα αυτά τα καταγράφουν στα διαχειριστικά λάθη ή τις ατυχίες.
ΟΤΑΝ οι αρχαίοι έλεγαν ότι ο Δίας, αν θέλει κάποιον να καταστρέψει, του αφαιρεί πρώτα το λογικό, συνοψίζανε με δεισιδαιμονική μορφή βαθιές ιστορικές παρατηρήσεις.
Όταν ο Γκαίτε μιλάει για λογικό που γίνεται μωρία, ξαναβρίσκουμε την ίδια ιδέα ενός απρόσωπου Δία της ιστορικής διαλεκτικής που στερεί από λογική τους ξοφλημένους πολιτικούς και τους καταδικάζει σε κάθε λογής λάθη και κακοτυχίες…
ΣΗΜΕΡΑ όλοι αυτοί που μίλαγαν για το «άστρο» του Σημίτη βρίσκονται πολύ πιο πίσω από τις δεισιδαιμονικές παρατηρήσεις των αρχαίων. Μένουν προσκολλημένοι στο προσωπικό ωροσκόπιο και όχι στο ιστορικό ωροσκόπιο των «εκσυγχρονιστών».
Δεν θέλουν, αλλά ούτε και μπορούν να αντιληφτούν ότι κανένας χειρισμός και καμία μανούβρα δεν μπορεί να σώσει τους «εκσυγχρονιστές» και το Σημίτη προσωπικά. Ό,τι και να κάνουν θα είναι λάθος, ακριβώς γιατί η πολιτική της κυβέρνησης είναι λάθος: αδιέξοδη και ξοφλημένη.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ μωρία του Σημίτη, δηλαδή η δραματική ανέχεια των πολιτικών και ηθικών του πόρων ήταν από την αρχή ορατή (τότε που όλοι μιλούσαν για το άστρο του) ακριβώς γιατί ο «εκσυγχρονισμός» δεν ήταν κοινωνικό ρεύμα. Ιστορικά ήταν ξοφλημένος και καταδικασμένος από την αρχή. Αν παραπλάνησαν πολιτικά τον κόσμο αυτό έγινε δυνατό επειδή πολιτικά αυτό δεν ήταν συνειδητό και άμεσα ορατό. Σήμερα που και πολιτικά ο «εκσυγχρονισμός» έχει ξοφλήσει, διακρίνουν οι πάντες την πολιτική μωρία.
«Οι πολιτικοί σπασμοί» του Κώστα Σημίτη, οι οποίοι αποτελούν ανακλαστικές κινήσεις ενός παγιδευμένου και ανήμπορου θεριού, αντανακλούν την πολιτική ασημαντότητα του «εκσυγχρονιστικού» ΠΑΣΟΚ και το μικρό ιστορικό του μέγεθος.
Η προσωπικότητα του Σημίτη
Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, όσο προικισμένη και χαρισματική και αν είναι, δεν δημιουργεί ούτε καθορίζει την Ιστορία. Στην καλύτερη περίπτωση εκφράζει και αποτυπώνει το ιστορικό γίγνεσθαι: Βάζει τη σφραγίδα της πάνω στα γεγονότα.
Βεβαίως δεν υποτιμούμε τη σπουδαιότητα του ατομικού στοιχείου μέσα στο μηχανισμό της ιστορικής διαδικασίας, ούτε τη σημασία του τυχαίου μέσα στο ατομικό. Μόνο που η ιστορική προσωπικότητα πρέπει να εξετάζεται, μαζί με όλες τις ιδιομορφίες της, όχι σαν απλό σύνολο ψυχολογικών γνωρισμάτων μα σαν ζωντανή πραγματικότητα, βγαλμένη μέσα από καθορισμένες κοινωνικές συνθήκες και αντιδρώντας σε αυτές.
Όπως το τριαντάφυλλο δε χάνει το άρωμά του, όταν ο φυσιοδίφης αποκαλύπτει ποιες είναι οι ουσίες που παίρνει από το χώμα κι από τον αέρα, έτσι και όταν απογυμνώνουμε τις κοινωνικές ρίζες της ατομικότητας, δεν της αφαιρούμε με αυτό ούτε το άρωμά της ούτε την αποφορά της. Γι’ αυτό βλέπουμε το «άρωμα» κάποιων προσωπικοτήτων που βγήκαν και σημάδεψαν συγκλονιστικά γεγονότα να μη χάνεται και όταν άλλες κοινωνικές συνθήκες τις οδήγησαν στον εκφυλισμό τους ή στην πτώση τους. Σύγχρονο ελληνικό παράδειγμα ο Ανδρέας Παπανδρέου.
ΤΟ ΑΤΟΜΙΚΟ, συνεπώς, πολιτικό μέγεθος είναι κοινωνική λειτουργία. Το μπόι κάθε πολιτικού καθορίζεται από το μπόι της εποχής του, από το μπόι αυτού που εκφράζει. Είναι μεγάλος ένας ηγέτης όταν εκφράζει τα άλματα και τις πτήσεις της ιστορίας, την ανοδική της, δηλαδή, γραμμή και όχι τις πτώσεις της ιστορίας.
Φυσικά και οι ηγέτες των ιστορικών πτώσεων είναι μεγάλοι με τον τρόπο τους –όπως έλεγε ο Ένγκελς:“Μεγάλοι όσο μπορεί να είναι χωρίς να πάψουν να είναι μετριότητες”.
Και αυτά τα αμαλγάματα της πτώσης, που αποκτούν ξαφνικά ηγετικό ρόλο ακριβώς γιατί αποτελούν το κράμα των ποικίλων και ανόμοιων στοιχείων της παρακμής και του πολιτικού εκφυλισμού, είναι αυτά που εκφράζουν την πολιτική ασημαντότητα και πνευματική κενότητα της εποχής.
Ένα τέτοιο αμάλγαμα είναι ο Κώστας Σημίτης.Δεν θα υπήρχε, ίσως, καταλληλότερος για να εκφράσει την παρακμή και σήψη του ΠΑΣΟΚ, την ένδεια του πνεύματος, την αχρωμία της συνείδησης, την κυριαρχία της χυδαίας μετριότητας και της τυποποιημένης ομοιομορφίας: Τη συντηρητική μετάλλαξη και ιστορική πτώση…
ΑΥΤΗ την επελαύνουσα συντηρητικοποίηση της κοινωνίας εξέφρασε ο Σημίτης. Γι’ αυτό στα μάτια πολλών εμφανίστηκε ως ηγέτης, ως μια προσωπικότητα πολιτικά ισχυρή και ευφυής. Όλοι τότε εξήραν τις προσωπικές «ικανότητες», τα «χαρίσματα» και το «άστρο» του.
Όταν η ανοησία κυριαρχεί στις κοινωνικές σχέσεις, το ευφυές γίνεται βλακώδες και η βλακεία ευφυία. Στο πρόσωπο του Σημίτη τότε διαθλάστηκε ο κυρίαρχος κοινωνικός και πολιτικός συντηρητισμός, η πολιτική ύπνωση και αδράνεια και οι συνακόλουθες φόρμες: το πολιτικό ψεύδος, η απάτη και οι μύθοι.
Σήμερα που οι σχέσεις αυτές απορρίπτονται από το ρεύμα της εξέλιξης, τις έντονες κοινωνικές και αγωνιστικές λαϊκές αντιστάσεις, ο Σημίτης ξεγυμνώνεται…
ΣΗΜΕΡΑ η προσωπικότητα του Κώστα Σημίτη δεν απογυμνώνεται μόνο από τους κατασκευασμένους μύθους της συντηρητικής μετάλλαξης της κοινωνίας και του ΠΑΣΟΚ, αλλά και συμπυκνώνεται στις συντηρητικότατες κοινωνικές ρίζες της ατομικότητάς του.
Αν αναζητήσει κανείς τις ιστορικές ρίζες της διαμόρφωσης του κ.Σημίτη θα βρεθεί μπροστά σε μια προσωπικότητα άκρως συντηρητική: κοινωνικά, πολιτικά, ψυχολογικά. Και είναι αυτή η προσωπικότητα που στην καμπή καθόδου και εκφυλισμού του ΠΑΣΟΚ γίνεται ο κόμβος της συντηρητικής πτώσης: η καλύτερη προσφορά στη μαζική συντηρητική ζήτηση!
Γι’ αυτό αποτελεί και την πιο ακραία νεοφιλελεύθερη αντίδραση, η οποία έδωσε την πιο απαίσια έκφραση στη διαφθορά, τα σκανδαλώδη προνόμια, στον παρασιτισμό, στην υποτέλεια και στη βουλιμία της κεφαλαιοκρατικής κάστας και των ποικίλων αρπακτικών.
ΣΗΜΕΡΑ, λοιπόν, που το εργατικό και λαϊκό κίνημα αφυπνίζεται η προσωπικότητα του Κώστα Σημίτη απογυμνώνεται από τους μύθους και φωτίζεται όλη η αντιδραστική της σύνθεση και η παγερή της φύση.
Κάτω από τα κτυπήματα των αδυσώπητων κοινωνικών γεγονότων φωτίζονται όχι μόνο οι δραματικές πολιτικές ατέλειες, αλλά και όλες οι αντιδραστικές γωνιές της «ατομικότητάς» του. Και μόνο αυτό το ανέκδοτο που ξεστόμισε περί Χειμερινών Ανακτόρων σημειολογικά αποτυπώνει μια βαθιά συντηρητική φύση, μια φθονερή εχθρότητα κατά των επαναστάσεων και των λαϊκών κινημάτων…
Η αντίστροφη μέτρηση…
ΟΙ ΣΥΣΣΩΡΕΥΜΕΝΟΙ κοινωνικοί ανταγωνισμοί, όταν αρχίζουν να ξεσπούν, αφυπνίζουν την πολιτική σκέψη και αναπτύσσουν την κοινωνική συνείδηση. Όταν ο λαός κατεβαίνει στο δρόμο «δραπετεύει» από την αλλοτρίωσή του και αναζωπυρώνει την πολιτική του ευφυία και τη βούληση.
Ταυτόχρονα,όσο μαζική και ορμητική είναι η λαϊκή κινητικότητα τόσο και πιο ευδιάκριτη γίνεται η βλαβερή ηλιθιότητα της εξουσίας.Όταν πυροδοτείται η εξυπνάδα των πολιτών (το πεζοδρόμιο είναι ο πυροδότης της λαϊκής ευφυίας γι’ αυτό το χλευάζουν οι εξουσίες) «αστράφτει» η βλακεία των πολιτικών τσαρλατάνων.
Η ΡΩΜΑΛΕΑ και πρωτοφανής λαϊκή κινητοποίηση κατά της κυβέρνησης για το Ασφαλιστικό αποτελεί καταλυτικό ιστορικό γεγονός απελευθέρωσης της συμπιεσμένης και εγκλωβισμένης κοινωνικής αγανάκτησης και οργής. Αυτή η χειμαρρώδης απελευθέρωση της «κοινωνικής ευφυίας» δεν μπορεί πλέον να ανακοπεί. Και είναι ακριβώς αυτή η «εισβολή» των εργατικών και λαϊκών μαζών στην πολιτική αρένα που «πάγωσε» την κυβέρνηση και την έκανε να αντικρίσει την ώρα της πτώσης της.
Η αντίστροφη μέτρηση για την πτώση της κυβέρνησης και την αποσύνθεση του μεταλλαγμένου ΠΑΣΟΚ έχει ήδη αρχίσει…