Η τέχνη είναι μορφή συνείδησης
Οι ενέργειες, οι κλίσεις, η καλαισθησία και οι πνευματικές συνήθειες του κοινωνικού ανθρώπου διαμορφώνονται από τις κοινωνικές συνθήκες και σχέσεις.
Η επιστημονική εξέταση κάθε καλλιτεχνικού δημιουργήματος δείχνει ότι αυτό υποχρεωτικά έχει ένα σκελετό σαφώς καθορισμένων ηθικών αξιών και φιλοσοφικών, κοινωνικών και πολιτικών θέσεων.
Κάθε καλλιτεχνικό έργο είναι μια «εικόνα» μιας συγκεκριμένης ιστορικής πραγματικότητας, «εικόνα» των αντιφατικών κοινωνικών τάσεων, των ρευμάτων, της φιλοσοφίας και της ηθικής των κοινωνικών τάξεων και ομάδων που δρουν.
Κάθε άτομο που δημιουργεί πνευματικά ανήκει σε μια ορισμένη κοινωνική κατηγορία. «Είναι φορέας ορισμένης πολιτισμικής κληρονομιάς, συνδέεται με ποικίλους δεσμούς, υλικούς και ιδεολογικούς, με ορισμένο κοινωνικό περιβάλλον και ο αντικειμενικός του ρόλος είναι ότι μορφώνει, διαδίδει και επιβάλλει την κοσμοαντίληψη μιας ορισμένης κοινωνικής τάξης». ( Μπιτσάκης: «Θεωρία και Πράξη»).
Η τέχνη λοιπόν είναι μια μορφή συνείδησης. Ο καλλιτέχνης, όπως και κάθε προσωπικότητα, απέναντι στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας και της ζωής του ανθρώπου, δεν μπορεί να είναι ουδέτερος παρατηρητής και αμερόληπτος. Τάσσεται κάπου. Παίρνει θέση, έστω και αν δεν το έχει συνειδητό (και η έλλειψη θέσης είναι θέση). Κάθε σκέψη, κάθε συγκίνηση, κάθε συμπάθεια ή αποστροφή, όλος ο κόσμος των ιδεών, των συναισθημάτων και των επιθυμιών, κάθε πράξη, κάθε στόχος, είναι συνυφασμένα με την κοινωνική ζωή, με τις κοινωνικές συγκρούσεις και τα πάθη της εποχής.
Ο καλλιτέχνης (καθώς και εκείνος που απολαμβάνει το έργο) προσέρχεται προς την τέχνη με όλη την πανοπλία τα προσωπικότητάς του, τις ιδέες τους, τα πάθη του, τις προκαταλήψεις του, τις τάσεις και τις επιδιώξεις του. Όλα αυτά τα στοιχεία τα εκφράζει μέσα στο έργο.
Συνεπώς, κάθε έργο τέχνης, ως έργο και ως πράξη μιας συγκεκριμένης προσωπικότητας, κοινωνικά προσδιορισμένης δεν μπορεί να νοηθεί έξω από την ιστορικοκοινωνική κατάσταση που το προσδιόρισε.
Κάθε έργο τέχνης αποτυπώνει μορφές κοινωνικής συνείδησης, αντανακλά «βιώματα» της διαλεκτικής ιστορικής κίνησης, της ζωής και των σχέσεων των ανθρώπων μιας κοινωνικής οργάνωσης. Η τέχνη καταγράφει σε εικόνες την πραγματικότητα του ιστορικού γίγνεσθαι…
Αυτή την ιστορική πραγματικότητα θέλουν να σβήσουν. Και θέλουν να τη σβήσουν γιατί αποτελεί το «ηρωικό έπος» του ανθρώπινου γένους, τη συνέχειά του και τον αγωνιστικό πυροδότη…
Ο μύθος της «καθαρής τέχνης»
Η σημερινή αυτοκρατορική επίθεση κατά της Ιστορίας και όλων των κατακτήσεων του ανθρώπου υπακούει και αυτή στην κοινωνική διαλεκτική. Αποτελεί την κατάληξη της καπιταλιστικής παρακμής, το απόγειο ενός χρεοκοπημένου κοινωνικού συστήματος που σήμερα έχει πάρει την αποτρόπαια και αποκρουστική μορφή της πλανητικής αυτοκρατορίας.
Η ίδια η αστική λογική περί τέχνης θεμελιώθηκε πάνω στο ιδεολόγημα της «καθαρής τέχνης»! Ο μεταμοντερνισμός (η σύγχρονη νεοταξική «θεωρία») αποτελεί την ακραία, ολοκληρωτική μορφή των «θεωριών»: «Η τέχνη για την τέχνη», «καθαρή τέχνη», «ανεξάρτητη τέχνη» κλπ.
Η δεσπόζουσα τάση στα ζητήματα της τέχνης, που τις τελευταίες δεκαετίες, μέσω των ΜΜΕ, πήρε ακραίες, ισοπεδωτικές διαστάσεις, στέκεται πάνω στη μεταφυσική «ατομικότητα» του καλλιτέχνη.
Η καλλιτεχνική κριτική περιόρισε ασφυκτικά την ερευνά της στα καθαρά τυπικά και εξωτερικά γνωρίσματα και «εξαφάνισε» το βασικό και ουσιώδες: Το κοινωνικό κριτήριο. Δηλαδή τον κοινωνικό καθορισμό της τέχνης και την προσφορά του καλλιτέχνη στην οργάνωση της κοινωνικής ζωής και των ανθρωπίνων σχέσεων.
Και δεν είναι μόνο που η κυρίαρχη αστική αντίληψη περί τέχνης «διέσπασε» τη μορφή από το περιεχόμενο, αλλά εξαφάνισε παντελώς το «περιεχόμενο», θεοποίησε τη «μορφή».
Η κατάληξη: Η τέχνη στέκεται υπεράνω της κοινωνίας, είναι «αδέσμευτη», «καθαρή», «χαρισματική», «δεν υποτάσσεται σε τίποτα». Πηγή της είναι το ιδιαίτερο της ατομικότητας του καλλιτέχνη, «η μοναδική ψυχή του», η «βιολογική του μονάδα» και όχι η κοινωνική πραγματικότητα.
Αξιοθρήνητες αυταπάτες και κραυγαλέα συμπτώματα πνευματικής παρακμής. Παρακάμπτουν τούτη την απλή αλήθεια: Ότι η προσωπικότητα και η συνείδηση του ανθρώπου, η «ψυχή» του, δεν αποτελούν μεταφυσικά απόλυτα, αλλά κοινωνικά καθορισμένα πράγματα. Το γεγονός ότι μπορεί ένα άτομο να μην αντιλαμβάνεται τους κοινωνικούς όρους διαμόρφωσής του δεν σημαίνει ότι αυτό διαμορφώνεται έξω από αυτούς. Το ίδιο το παραλήρημα ενός τρελού δεν είναι «καθαρό», αλλά εκφράζει τα παραμορφωμένα και αλλοιωμένα συντρίμμια της πραγματικότητας.
Η ατομικότητα
Φυσικά είναι αλήθεια ότι δίχως ατομικότητα δεν μπορεί να υπάρξει συγγραφέας και καλλιτέχνης. Τι είναι όμως η ατομικότητα;
Τον καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης του ανθρώπου τον αποτελούν οι μόνιμοι κοινωνικοί όροι αγωγής, ύπαρξης, εργασίας, και οργάνωσης και σε μια κοινωνία χωρισμένη σε τάξεις οι όροι αυτοί είναι πρώτα απ’ όλα όροι ταξικής εξάρτησης. Τα στοιχεία αυτά που αποτελούν τον κοινό παράγοντα καθορισμού της συνείδησης εκφράζονται με διαφορετικές αναλογίες ψυχολογικής ένωσης στα άτομα. Η ιδιαιτερότητα αυτή της ψυχολογικής συγχώνευσης είναι η ατομικότητα.
Η ατομικότητα λοιπόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά «μια εσώτερη συγχώνευση στοιχείων που υπάγονται στη φυλή, στο έθνος, στην τάξη, παροδικών ή θεσμοθετημένων και πραγματικά η ατομικότητα εκφράζεται στο μοναδικό χαρακτήρα αυτής της συγχώνευσης, στις αναλογίες αυτής της ψυχολογικής σύνθεσης» (Λ. Τρότσκι: Λογοτεχνία και Επανάσταση).
Ένα από τα σπουδαιότερα λοιπόν καθήκοντα της κριτικής είναι να αναλύσει την ατομικότητα του καλλιτέχνη (δηλαδή την τέχνη του) στα ουσιαστικά της στοιχεία. Αυτό, όμως, προϋποθέτει τη γνώση των κοινών όρων διαμόρφωσης. Γιατί το ατομικό, το ιδιαίτερο γίνεται γνωστό μόνο με τη μεσολάβηση του κοινού, του γενικού. Εξάλλου, αν δεν αναγόταν το ειδικό στο γενικό, δεν θα υπήρχε επαφή ανάμεσα στους ανθρώπους, ούτε σκέψη, ούτε τέχνη. Γιατί εκείνο που ενώνει τον καλλιτέχνη με τους άλλους είναι το κοινό και όχι το ατομικό.
Σήμερα αυτό επιδιώκεται. Να μην υπάρχει καμία ένωση και συνεννόηση ανάμεσα στους ανθρώπους. Να υπάρχουν μόνο «άτομα» που το ένα να κατασπαράσσει το άλλο, αγελέα όντα, γρανάζια της καπιταλιστικής μηχανής.
Το κοινωνικό πνεύμα είναι «επικίνδυνο»!
Ιστορικά ποτέ δεν υπήρξε «καθαρή τέχνη». Στην πρωτόγονη εποχή η τέχνη ήταν αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής και της τελεστικής λειτουργίας της ομάδας.
Η αρχαία τέχνη είναι τέχνη με θέση: Ο Αισχύλος, ο Αριστοφάνης, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης έχουν πολύ έκδηλες πολιτικές τάσεις στα έργα τους, όπως αργότερα ο Ντάντε, ο Θερβάντες, ο Σίλερ κλπ.
Οι πυραμίδες, ο Παρθενώνας, η Αγία Σοφία, είναι έργα υποταγμένα στο θρησκευτικό ιδεώδες. Οι πιο μεγάλοι ζωγράφοι, αρχιτέκτονες, μουσικοί δημιούργησαν αριστουργήματα που εξέφραζαν και υπηρετούσαν τους ανθρώπινους σκοπούς και τα ιδανικά της εποχής τους.
Είναι άπειρα τα παραδείγματα. Και κανένας δεν διανοήθηκε μέχρι τώρα (πολύ σωστά) ότι τα έργα αυτά δεν είναι μεγάλα επειδή υπηρετούν θρησκευτικούς ή πολιτικούς σκοπούς.
Σήμερα, όμως, αρχίζουν να μπαίνουν στο στόχαστρο των επιδοτούμενων «διανοητών» όλα τα πνευματικά και καλλιτεχνικά αριστουργήματα. Και μπαίνουν στο στόχαστρο γιατί εκφράζουν το «συλλογικό άνθρωπο», τη δυναμική και τη διαλεκτική της ιστορικής εξέλιξης, το ατίθασο κοινωνικό πνεύμα.
Αυτό το ιστορικό, κοινωνικό κύκλωμα θέλει η Νέα Τάξη να κόψει.
Και οι υπόδουλοι στοχαστές-λακέδες μοχθούν, για μια θέση στον αυτοκρατορικό ήλιο, να τα εμφανίσουν όλα αυτά (τη ζωή, την ιστορία και τα επιτεύγματα της ανθρωπότητας), σαν νοητικές κατασκευές!!!
Και βραβεύουν, σαν «αριστουργήματα» όλα τα υποπροϊόντα και τις πνιγηρές αναθυμιάσεις της παρακμής μέσα στα ασήμαντα τερατουργήματα του πλανητικού σκοταδισμού…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ:
http://www.resaltomag.gr/forum/viewtopic.php?t=5404
Οι ενέργειες, οι κλίσεις, η καλαισθησία και οι πνευματικές συνήθειες του κοινωνικού ανθρώπου διαμορφώνονται από τις κοινωνικές συνθήκες και σχέσεις.
Η επιστημονική εξέταση κάθε καλλιτεχνικού δημιουργήματος δείχνει ότι αυτό υποχρεωτικά έχει ένα σκελετό σαφώς καθορισμένων ηθικών αξιών και φιλοσοφικών, κοινωνικών και πολιτικών θέσεων.
Κάθε καλλιτεχνικό έργο είναι μια «εικόνα» μιας συγκεκριμένης ιστορικής πραγματικότητας, «εικόνα» των αντιφατικών κοινωνικών τάσεων, των ρευμάτων, της φιλοσοφίας και της ηθικής των κοινωνικών τάξεων και ομάδων που δρουν.
Κάθε άτομο που δημιουργεί πνευματικά ανήκει σε μια ορισμένη κοινωνική κατηγορία. «Είναι φορέας ορισμένης πολιτισμικής κληρονομιάς, συνδέεται με ποικίλους δεσμούς, υλικούς και ιδεολογικούς, με ορισμένο κοινωνικό περιβάλλον και ο αντικειμενικός του ρόλος είναι ότι μορφώνει, διαδίδει και επιβάλλει την κοσμοαντίληψη μιας ορισμένης κοινωνικής τάξης». ( Μπιτσάκης: «Θεωρία και Πράξη»).
Η τέχνη λοιπόν είναι μια μορφή συνείδησης. Ο καλλιτέχνης, όπως και κάθε προσωπικότητα, απέναντι στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας και της ζωής του ανθρώπου, δεν μπορεί να είναι ουδέτερος παρατηρητής και αμερόληπτος. Τάσσεται κάπου. Παίρνει θέση, έστω και αν δεν το έχει συνειδητό (και η έλλειψη θέσης είναι θέση). Κάθε σκέψη, κάθε συγκίνηση, κάθε συμπάθεια ή αποστροφή, όλος ο κόσμος των ιδεών, των συναισθημάτων και των επιθυμιών, κάθε πράξη, κάθε στόχος, είναι συνυφασμένα με την κοινωνική ζωή, με τις κοινωνικές συγκρούσεις και τα πάθη της εποχής.
Ο καλλιτέχνης (καθώς και εκείνος που απολαμβάνει το έργο) προσέρχεται προς την τέχνη με όλη την πανοπλία τα προσωπικότητάς του, τις ιδέες τους, τα πάθη του, τις προκαταλήψεις του, τις τάσεις και τις επιδιώξεις του. Όλα αυτά τα στοιχεία τα εκφράζει μέσα στο έργο.
Συνεπώς, κάθε έργο τέχνης, ως έργο και ως πράξη μιας συγκεκριμένης προσωπικότητας, κοινωνικά προσδιορισμένης δεν μπορεί να νοηθεί έξω από την ιστορικοκοινωνική κατάσταση που το προσδιόρισε.
Κάθε έργο τέχνης αποτυπώνει μορφές κοινωνικής συνείδησης, αντανακλά «βιώματα» της διαλεκτικής ιστορικής κίνησης, της ζωής και των σχέσεων των ανθρώπων μιας κοινωνικής οργάνωσης. Η τέχνη καταγράφει σε εικόνες την πραγματικότητα του ιστορικού γίγνεσθαι…
Αυτή την ιστορική πραγματικότητα θέλουν να σβήσουν. Και θέλουν να τη σβήσουν γιατί αποτελεί το «ηρωικό έπος» του ανθρώπινου γένους, τη συνέχειά του και τον αγωνιστικό πυροδότη…
Ο μύθος της «καθαρής τέχνης»
Η σημερινή αυτοκρατορική επίθεση κατά της Ιστορίας και όλων των κατακτήσεων του ανθρώπου υπακούει και αυτή στην κοινωνική διαλεκτική. Αποτελεί την κατάληξη της καπιταλιστικής παρακμής, το απόγειο ενός χρεοκοπημένου κοινωνικού συστήματος που σήμερα έχει πάρει την αποτρόπαια και αποκρουστική μορφή της πλανητικής αυτοκρατορίας.
Η ίδια η αστική λογική περί τέχνης θεμελιώθηκε πάνω στο ιδεολόγημα της «καθαρής τέχνης»! Ο μεταμοντερνισμός (η σύγχρονη νεοταξική «θεωρία») αποτελεί την ακραία, ολοκληρωτική μορφή των «θεωριών»: «Η τέχνη για την τέχνη», «καθαρή τέχνη», «ανεξάρτητη τέχνη» κλπ.
Η δεσπόζουσα τάση στα ζητήματα της τέχνης, που τις τελευταίες δεκαετίες, μέσω των ΜΜΕ, πήρε ακραίες, ισοπεδωτικές διαστάσεις, στέκεται πάνω στη μεταφυσική «ατομικότητα» του καλλιτέχνη.
Η καλλιτεχνική κριτική περιόρισε ασφυκτικά την ερευνά της στα καθαρά τυπικά και εξωτερικά γνωρίσματα και «εξαφάνισε» το βασικό και ουσιώδες: Το κοινωνικό κριτήριο. Δηλαδή τον κοινωνικό καθορισμό της τέχνης και την προσφορά του καλλιτέχνη στην οργάνωση της κοινωνικής ζωής και των ανθρωπίνων σχέσεων.
Και δεν είναι μόνο που η κυρίαρχη αστική αντίληψη περί τέχνης «διέσπασε» τη μορφή από το περιεχόμενο, αλλά εξαφάνισε παντελώς το «περιεχόμενο», θεοποίησε τη «μορφή».
Η κατάληξη: Η τέχνη στέκεται υπεράνω της κοινωνίας, είναι «αδέσμευτη», «καθαρή», «χαρισματική», «δεν υποτάσσεται σε τίποτα». Πηγή της είναι το ιδιαίτερο της ατομικότητας του καλλιτέχνη, «η μοναδική ψυχή του», η «βιολογική του μονάδα» και όχι η κοινωνική πραγματικότητα.
Αξιοθρήνητες αυταπάτες και κραυγαλέα συμπτώματα πνευματικής παρακμής. Παρακάμπτουν τούτη την απλή αλήθεια: Ότι η προσωπικότητα και η συνείδηση του ανθρώπου, η «ψυχή» του, δεν αποτελούν μεταφυσικά απόλυτα, αλλά κοινωνικά καθορισμένα πράγματα. Το γεγονός ότι μπορεί ένα άτομο να μην αντιλαμβάνεται τους κοινωνικούς όρους διαμόρφωσής του δεν σημαίνει ότι αυτό διαμορφώνεται έξω από αυτούς. Το ίδιο το παραλήρημα ενός τρελού δεν είναι «καθαρό», αλλά εκφράζει τα παραμορφωμένα και αλλοιωμένα συντρίμμια της πραγματικότητας.
Η ατομικότητα
Φυσικά είναι αλήθεια ότι δίχως ατομικότητα δεν μπορεί να υπάρξει συγγραφέας και καλλιτέχνης. Τι είναι όμως η ατομικότητα;
Τον καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης του ανθρώπου τον αποτελούν οι μόνιμοι κοινωνικοί όροι αγωγής, ύπαρξης, εργασίας, και οργάνωσης και σε μια κοινωνία χωρισμένη σε τάξεις οι όροι αυτοί είναι πρώτα απ’ όλα όροι ταξικής εξάρτησης. Τα στοιχεία αυτά που αποτελούν τον κοινό παράγοντα καθορισμού της συνείδησης εκφράζονται με διαφορετικές αναλογίες ψυχολογικής ένωσης στα άτομα. Η ιδιαιτερότητα αυτή της ψυχολογικής συγχώνευσης είναι η ατομικότητα.
Η ατομικότητα λοιπόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά «μια εσώτερη συγχώνευση στοιχείων που υπάγονται στη φυλή, στο έθνος, στην τάξη, παροδικών ή θεσμοθετημένων και πραγματικά η ατομικότητα εκφράζεται στο μοναδικό χαρακτήρα αυτής της συγχώνευσης, στις αναλογίες αυτής της ψυχολογικής σύνθεσης» (Λ. Τρότσκι: Λογοτεχνία και Επανάσταση).
Ένα από τα σπουδαιότερα λοιπόν καθήκοντα της κριτικής είναι να αναλύσει την ατομικότητα του καλλιτέχνη (δηλαδή την τέχνη του) στα ουσιαστικά της στοιχεία. Αυτό, όμως, προϋποθέτει τη γνώση των κοινών όρων διαμόρφωσης. Γιατί το ατομικό, το ιδιαίτερο γίνεται γνωστό μόνο με τη μεσολάβηση του κοινού, του γενικού. Εξάλλου, αν δεν αναγόταν το ειδικό στο γενικό, δεν θα υπήρχε επαφή ανάμεσα στους ανθρώπους, ούτε σκέψη, ούτε τέχνη. Γιατί εκείνο που ενώνει τον καλλιτέχνη με τους άλλους είναι το κοινό και όχι το ατομικό.
Σήμερα αυτό επιδιώκεται. Να μην υπάρχει καμία ένωση και συνεννόηση ανάμεσα στους ανθρώπους. Να υπάρχουν μόνο «άτομα» που το ένα να κατασπαράσσει το άλλο, αγελέα όντα, γρανάζια της καπιταλιστικής μηχανής.
Το κοινωνικό πνεύμα είναι «επικίνδυνο»!
Ιστορικά ποτέ δεν υπήρξε «καθαρή τέχνη». Στην πρωτόγονη εποχή η τέχνη ήταν αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής και της τελεστικής λειτουργίας της ομάδας.
Η αρχαία τέχνη είναι τέχνη με θέση: Ο Αισχύλος, ο Αριστοφάνης, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης έχουν πολύ έκδηλες πολιτικές τάσεις στα έργα τους, όπως αργότερα ο Ντάντε, ο Θερβάντες, ο Σίλερ κλπ.
Οι πυραμίδες, ο Παρθενώνας, η Αγία Σοφία, είναι έργα υποταγμένα στο θρησκευτικό ιδεώδες. Οι πιο μεγάλοι ζωγράφοι, αρχιτέκτονες, μουσικοί δημιούργησαν αριστουργήματα που εξέφραζαν και υπηρετούσαν τους ανθρώπινους σκοπούς και τα ιδανικά της εποχής τους.
Είναι άπειρα τα παραδείγματα. Και κανένας δεν διανοήθηκε μέχρι τώρα (πολύ σωστά) ότι τα έργα αυτά δεν είναι μεγάλα επειδή υπηρετούν θρησκευτικούς ή πολιτικούς σκοπούς.
Σήμερα, όμως, αρχίζουν να μπαίνουν στο στόχαστρο των επιδοτούμενων «διανοητών» όλα τα πνευματικά και καλλιτεχνικά αριστουργήματα. Και μπαίνουν στο στόχαστρο γιατί εκφράζουν το «συλλογικό άνθρωπο», τη δυναμική και τη διαλεκτική της ιστορικής εξέλιξης, το ατίθασο κοινωνικό πνεύμα.
Αυτό το ιστορικό, κοινωνικό κύκλωμα θέλει η Νέα Τάξη να κόψει.
Και οι υπόδουλοι στοχαστές-λακέδες μοχθούν, για μια θέση στον αυτοκρατορικό ήλιο, να τα εμφανίσουν όλα αυτά (τη ζωή, την ιστορία και τα επιτεύγματα της ανθρωπότητας), σαν νοητικές κατασκευές!!!
Και βραβεύουν, σαν «αριστουργήματα» όλα τα υποπροϊόντα και τις πνιγηρές αναθυμιάσεις της παρακμής μέσα στα ασήμαντα τερατουργήματα του πλανητικού σκοταδισμού…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ:
http://www.resaltomag.gr/forum/viewtopic.php?t=5404
